قرارداد برای تفاوت

تفاوت مبایعه نامه و قولنامه

هنگام معامله املاک اولین موضوعی که مطرح میشود نوشتن قراردادی بین طرفین میباشد که به آن مبایعه نامه یا قولنامه میگویند. اینکه تفاوت مبایعه نامه و قولنامه چیست مسئله ای است که در این قسمت از مقالات موسسه حقوقی و داوری تحکیم غیاث با داشتن بهترین وکیل های شیراز درمورد آن صحبت کرده ایم.

دی

مبایعه نامه چیست؟

در لغت، بیع به معنای فروش مال به فرد دیگر است. برای معامله هر مال نیاز به یک سند یا قرارداد دارید که مالکیت شمارا ثابت کند. این سند یا قرارداد به نام مبایعه نامه شناخته میشود به عبارت دیگر مبایعه نامه قراردادی است که فروشنده و خریدار هنگام معامله مال رد و بدل میکنند و در آن توافقات و تعهدات طرفین مطرح میشود. مبایعه نامه در اکثر مواقع برای معامله ملک استفاده میشود اما گاهی ممکن مورد معامله ملک نباشد به همین دلیل در این تعریف از لفظ مال استفاده شده.

قولنامه چیست؟

هنگام معامله مال ممکن است مقدمات خرید یا فروش فراهم نباشد. مانند اینکه تمام پول خریدار به صورت کامل فراهم نباشد یا باید کارهای اداری ملک انجام شود. در این مواقع دو طرف توافق میکنند که در زمان و مکان مشخص شده و با شرایط تعیین شده، حاضر شوند و معامله را انجام دهند. این توافقات را در یک قرارداد به نام قولنامه درج میکنند.

تفاوت مبایعه نامه و قولنامه چیست؟

زمانی که در معامله، مبایعه نامه تنظیم میشود خریدار باید در همان زمان وجهی را به فروشنده پرداخت کند و در مقابل، فروشنده، مبایعه نامه را در اختیار خریدار قرار میدهد. اما در قولنامه وجهی به فروشنده پرداخت نمیشود و تنها از فروشنده تعهد گرفته میشود تا زمان فراهم شدن شرایط، مال را نگهدارد و به فرد دیگردی نفروشد.

در قولنامه مالکیت وجود ندارد تنها قول و قرارهای بین طرفین به صورت وعده مطرح میشود اما در مبایعه نامه خریدار، مالک محسوب میشود و تعهد واقعی و قرارداد اصلی محسوب میشود.

نکته : اگر فروشنده مال، برای انتقال سند به خریدار در دفتر ثبت اسناد حاضر نشود، خریدار میتواند از طریق دادخواستی که به دادگاه میدهد وی را مجبور به حضور در دفتر کند. درصورت نیاز میتوان فروشنده را ملزم به پرداخت وجه کرد.

تفاوت مبایعه نامه با سند رسمی چیست؟

سند رسمی توسط افراد رسمی و طبق قانون و در دفاتر اسناد رسمی تنظیم میشود اما مبایعه نامه رسمی نیست و تا قبل از صادر شدن سند رسمی برای حفظ حقوق طرفین معامله، استفاده میشود. برای مثال فرض کنید یک ملک نیمه تمام را پیش فروش کردید برای اینکه شما تا زمان تحویل نهایی، مالک باقی بمانید و فروشنده نتواند ملک را به فرد دیگری بفروشد، باید قراردادی تحت عنوان مبایعه نامه تنظیم کنید.

تعهدات زمان تنظیم مبایعه نامه

در مبایعه نامه موارد توافق طرفین نوشته میشود. فروشنده میتواند مبلغی را تا زمانی که سند رسمی آماده شود از خریدار دریافت کند. همچنین خریدار این حق را دارد از فروشنده تعهدی دریافت کند که اگر فروشنده در زمان گفته شده برای صدور سند رسمی حاضر نشود، مبلغی را به خریدار پرداخت کند. اگر تا قبل از صدور سند مشخص شود ملک به فرد دیگری تعلق دارد قرارداد فسخ میشود و فروشنده تحت پیگرد قانونی قرار میگیرد.

نکات تنظیم قولنامه و مبایعه نامه

برای تنظیم قرارداد در معامله مال و ملک باید نکاتی را رعایت کرد تا معامله موفقیت آمیز انجام شود.

• متن مبایعه نامه یا قولنامه باید قانونی و طبق قوانین کشور باشد.
• حتما به ملک مورد معامله مراجعه و از وجود آن اطمینان پیدا کنید. همچنین اسناد و مدارک را کاملا بررسی کنید.
• نحوه پرداخت هزینه ملک که ممکن است اقساطی یا نقد باشد بعلاوه تاریخ پرداخت را مشخص کنید.
• اگر فروشنده در تاریخ ذکر شده ملک را تحویل ندهد یا اگر خریدار در تاریخ های گفته شده هزینه را پرداخت نکند ملزم به پرداخت جریمه میشوند.
• معامله چه از طریق مبایعه نامه باشد چه از طریق قولنامه باید نفر سوم به عنوان شاهد وجود داشته باشد.

کلام آخر

معاملات ملک یا دیگر اموال هر کدام قوانین و قراردادهای مخصوص به خود را دارند. مبایعه نامه و قولنامه از جمله قرارداد های رایجی است که هنگام معامله نوشته میشود اما تفاوت مبایعه نامه و قولنامه مساله ای است که در این مقاله به آن پرداختیم. برای تهیه دادخواست و مطرح کردن سوالات حقوقی خود میتوانید با موسسه حقوقی و داوری تحکیم غیاث که دارای بهترین وکیل های شیراز است تماس بگیرید.

افتخارآفرینی در رده‌های ملی به چشم خیلی‌ها آمد/تفاوت قرارداد بین آقایان و بانوان زیاد است!

«پس از کسب مقام‌های نایب‌قهرمانی و قهرمانی در آسیا به‌همراه تیم‌های ملی جوانان و نوجوانان آن‌هم برای نخستین‌بار در هندبال بانوان ایران، کانون توجهات به سمت‌ ما زیاد شد و افتخارآفرینی‌هایمان به چشم خیلی‌ها آمد.»

به گزارش خبرنگار ایمنا، «شهرزاد نصوحی» یکی از هندبالیست‌های مستعد و پرتلاش تیم بانوان سپاهان اصفهان و تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان کشور است که در طول رقابت‌های باشگاهی و ملی فصل گذشته، عملکرد چشمگیری از خود به‌جای گذاشت.

جوان با انگیزه اصفهانی علاوه‌بر موفقیت‌های فردی که باعث شد توجه اهالی هندبال را به خود جلب کند، به‌همراه تیم بانوان هندبال سپاهان به قهرمانی لیگ‌برتر دست پیدا کرد و در کنار سایر ملی‌پوشان دختر ایران، در رده جوانان به مقام نایب‌قهرمانی و در رده نوجوانان برای نخستین‌بار به قهرمانی مسابقات آسیایی هندبال رسید.

نصوحی درحال‌حاضر خودش را برای حضور به‌همراه تیم‌ملی دختران هندبال نوجوان ایران در مسابقات بزرگ قهرمانی جهان که یکم تا دوازدهم تیرماه در اسلوونی برگزار می‌شود آماده می‌کند و پس از آن نیز باید با سپاهان به رقابت‌های جام باشگاه‌های آسیا برود؛ در این شرایط، با هندبالیست جوان تیم‌ملی به گفت‌وگو پرداختیم که می‌توانید در ادامه بخوانید:

از لیگ‌برتر فصل گذشته بگویید که با سپاهان استارت زدید

از شهریورماه سال گذشته تمریناتمان را برای فصل جدید لیگ‌برتر هندبال با جذب پنج بازیکن ملی‌پوش بزرگسال و چند بازیکن در رده‌های ملی جوانان و نوجوانان آغاز کردیم و به استقبال رقابت‌های فصل جدید رفتیم.

چرا شرایط در برهه‌ای از فصل خوب پیش نرفت؟

فصل را خیلی‌خوب آغاز کردیم، دور اول مسابقات را با پیروزی‌های روحیه‌بخش پشت‌سر گذاشتیم؛ اما بعد از آن در دور دوم به‌خاطر مسابقات جهانی و طولانی‌شدن لیگ، تیم‌مان از لحاظ آمادگی جسمی و روحی افت کرده بود؛ به‌همین دلیل در سایر بازی‌ها نتایج خوبی کسب نکردیم و سه باخت در نیم‌فصل نخست به حریفان متحمل شدیم. در این فاصله، اسفندماه نیز تیم‌های ملی جوانان و نوجوانان کشورمان به مسابقات آسیایی اعزام شدند و برای نخستین‌بار لیگ حدوداً شش الی هفت‌ماه به طول انجامید.

در نیم‌فصل دوم کاملاً در حد یک تیم مدعی قهرمانی حاضر شدید و به قهرمانی رسیدید؛ راز این قهرمانی در چه بود؟

بعد از بازگشت من و سایر ملی‌پوشان از مسابقات آسیایی نوجوانان و جوانان، تمامی بازیکنان تیم سپاهان، از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین، برای هدف ابتدای فصل یعنی قهرمانی جنگیدیم. باید تک‌تک‌مان فعل خواستن را صرف می‌کردیم تا آن اتفاق نهایی رقم بخورد. بعد از آن در نیم‌فصل دوم ۱۵ بازی انجام دادیم و با پیروزی در تمامی مسابقات به قهرمانی لیگ‌برتر رسیدیم.

لیگ‌برتر بیش از حد قرارداد برای تفاوت طول کشید و مسابقات متمرکز برگزار می‌شد؛ این شرایط از لحاظ جسمی و روحی به تیم‌ها آسیب نرساند؟

تمام بازیکنان و اعضای کادر فنی به‌دلیل متمرکز بودن بازی‌ها تحت‌فشار بودند و هیچ استراحتی وجود نداشت. سه رده ملی در مسابقات آسیایی و جهانی حاضر شده بودند و شرایط سخت‌تری در تیم ما حاکم بود و هفت‌ماه پرفشار را پشت سر گذاشتیم. از زمان آغاز گسترش ویروس‌کرونا و متمرکزشدن مسابقات خصوصاً در فصل گذشته، سبک لیگ به‌طور قابل‌توجهی تغییر کرده بود و اکثر تیم‌ها دیگر تاکتیک حریفانشان را می‌دانستند. مسئله‌ای که می‌توانست همزمان نکته مثبت و منفی باشد.

از طرف باشگاه در راه قهرمانی حمایت می‌شدید؟

همه‌جوره در باشگاه و اعضای کادر فنی، از ما حمایت شد و از لحاظ روحی نیز در شرایط مناسبی قرار داشتیم تا به هدف منظرمان برسیم؛ مشخصاً برای کسب قهرمانی همه اعضای یک تیم باید با تمام توان برای آن هدف تلاش کنند.

با سپاهان ادامه خواهید داد؟

در مسابقات جام باشگاه‌های آسیا همراه سپاهان هستم تا در آن تورنمنت حضور پیدا کنیم، قراردادم با سپاهان به اتمام رسیده؛ اما در خصوص فصل آینده هنوز اقدامی انجام نداده‌ام و تمرکزم روی تمرینات و مسابقات پیش‌رو است.

از رقابت‌های قهرمانی آسیا بگویید؛ یک نایب‌قهرمانی و یک قهرمانی برای نخستین‌بار در هندبال دختران برای ایران به ارمغان آوردید.

سطح مسابقات آسیایی تا حدودی نزدیک به لیگ ایران بود؛ چراکه کشورهای قدرتمند شرق آسیا به‌خاطر ویروس‌کرونا در مسابقات شرکت نکرده بودند؛ اما رقابت‌ها به گونه‌ای نبود که بتوانیم به راحتی تمامی رقیبانمان را شکست دهیم، در همه بازی‌هایمان، با تفکر پیروزی به استقبال حریفان می‌رفتیم، کشورهایی مانند ازبکستان، قزاقستان و حتی هند پیشرفت فوق‌العاده‌ای داشتند و نمایش‌های خوبی ارائه می‌دادند؛ ولی در نهایت در این دو رده فقط یک باخت متحمل شدیم و به یک نایب‌قهرمانی و یک قهرمانی برای هندبال ایران دست پیدا کردیم.

فدراسیون هندبال در طول این مدت خصوصاً برای مسابقات آسیایی تا چه‌حد به فکر شما بود؟

فدراسیون هندبال برای تیم‌ملی نوجوانان از اسفندماه سال گذشته به‌طور مرتب و هر ماه اردوهای آماده‌سازی را برگزار می‌کرد و در نهایت با حضور در تورنمنت آسیایی به مقام قهرمانی رسیدیم. در تیم‌ملی جوانان نیز اردوها از آذرماه سال‌جاری آغاز شد و انتظارات زیادی از ما وجود نداشت اما خوشبختانه نتیجه خوبی کسب کردیم و نایب‌قهرمان شدیم.

توجه مردم و رسانه‌ها به مقام‌آفرینی‌هایتان چگونه بود؟

چون برای نخستین‌بار در هندبال بانوان آسیا در رده نوجوانان به مقام قهرمانی و سپس در رده جوانان به نایب‌قهرمانی دست پیدا کردیم؛ افتخارآفرینی‌هایمان به چشم خیلی‌ها آمد و توجهات زیادی به ما شد.

سطح هندبال بانوان ایران را در حال حاضر چگونه ارزیابی می‌کنید؟

لیگ‌برتر هندبال بانوان در طول فصل گذشته پیشرفت خوبی داشت، با جهانی‌شدن تیم‌ملی بزرگسالان و انتخاب چند نفر از بازیکنان‌مان در قرارداد برای تفاوت طول آن مسابقات به‌عنوان بهترین بازیکن زمین؛ هندبال ایران بیش از پیش دیده شد. به‌دنبال آن پس از موفقیت تیم‌ملی بزرگسالان، انگیزه‌های ما نیز در رده‌های ملی پایه چندین برابر شد. هرسال پیشرفت در هندبال بانوان وجود داشته اما امسال بهترین لیگ ایران را شاهد بودیم.

از مشکلات و کمبودها بگویید؛ هندبالیست‌ها خصوصاً در بخش بانوان با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند؟

یک ورزشکار تا زمانی‌که دغدغه‌هایی مانند مسائل مالی داشته باشد نمی‌تواند امکانات موردنیاز در زمینه‌های مختلف را برای خودش مهیا کند. ورزشکاران به ریکاوری‌های مناسب که شاید به‌طور محدود و با هزینه‌های زیاد وجود دارد نیازمند هستند. این دغدغه‌ها نیز در هندبال خصوصاً برای بانوان خیلی به چشم می‌آید. هندبال مانند سایر رشته‌های توپ‌وتور پولدار نیست و حتی بازیکنانش نیز پول‌های آن‌چنانی دریافت نمی‌کنند. شاید از هر تیم هجده‌نفره، یک‌نفر دغدغه مالی نداشته باشد و این باعث می‌شود هندبالیست نتواند کیفیت و عملکرد فنی واقعی‌اش را در زمین مسابقه به نمایش بگذارد.

انتظارتان برای برطرف‌شدن این دغدغه و کمبودها در هندبال بانوان چیست؟

بازیکنان متعهد به باشگاه‌ها هستند و به‌نظرم باید سطح قراردادها بالاتر برود، تفاوت قرارداد بین آقایان و بانوان بسیار زیاد است. البته نسبت به سال‌های گذشته این فصل قراردادها کمی افزایش یافته بود، اما هنوز مبالغ خنده‌دار یک تا چهار میلیونی در قراردادهای بازیکنان هندبالیست وجود دارد! بازیکنی که قرار است شش ماه در لیگ‌برتر توپ بزند چطور می‌تواند این مبلغ را دریافت کند. بازیکنانی که در رده‌ملی حضور دارند شرایط متفاوت‌تری را تجربه می‌کنند؛ اما برای سایر بازیکنان باید با حضور اسپانسرها و توجه باشگاه‌ها به آنان، در بحث قرارداد وضعیت ایده‌آل‌تری برای بازیکنان فراهم شود.

صحبت پایانی؟

از همه مربیان دلسوزی که برای هندبال ایران تلاش می‌کنند و خصوصاً مربیان خودم که در این راه همیشه به من کمک کرده‌اند تشکر می‌کنم.

تفاوت بطلان با فسخ قرارداد

قرارداد‌ها هم مانند موجودات زنده‌ی دیگر یک روز متولد می‌شوند، مدت محدودی دارای حیات و زندگی هستند، حتی ممکن است و در نهایت نیز می‌میرند و از بین می‌روند. در این نوشته قصد داریم شما را با دو شیوه‌ی متفاوت که موجب مرگ و ازبین‌رفتن قرارداد‌ها می‌شوند، یعنی بطلان و فسخ، آشنا کنیم.

برای شناخت هر چه بهتر قراردادها، می‌توان آن‌ها را با موجودات زنده مقایسه کرد. قرارداد‌ها مانند موجودات زنده‌ی دیگر روزی متولد می‌شوند، مدت محدودی دارای حیات هستند، حتی ممکن است به بیماری دچار شده و سپس سلامت خود را بازیابند و در نهایت نیز می‌میرند و از بین می‌روند. قرارداد‌ها هم برای ایجادشدن نیاز به خالق دارند و مرگ آن‌ها نیز نیاز به تصمیم کسی دارد که شایستگی از بین بردن آن‌ها را داشته باشد. در این نوشته تصمیم داریم به بررسی دو شیوه‌ی متفاوتی که موجب مرگ قرارداد‌ها می‌شوند، یعنی بطلان و فسخ، بپردازیم. با ما همراه باشید.

بُطلان قرارداد‌ها

در این شیوه از مرگ قراردادها، قراردادی به معنای واقعی کلمه اصلاً به وجود نمی‌آید بلکه بنا به دلایلی، آن‌چه را که طرفین قرارداد نام‌گذاری می‌کنند، اصلاً اثر و اعتبار حقوقی ندارد. درواقع، گویا اصلاً هیچ قراردادی میان طرفین تنظیم نشده است. برای مثال اگر یک قرارداد خریدوفروش (بیع) باطل باشد، مشتری باید کالایی را که خریده است و فروشنده نیز پولی را که پرداخت کرده است، به یکدیگر پس دهند.

مثال‌هایی از باطل‌بودن قرارداد

در موارد زیر قرارداد، باطل است و اعتبار حقوقی ندارد:

۱. شخصی، قصد خریدن پرنده‌ی ماده‌داشته باشد، ولی فروشنده با قصد فروختن پرنده‌ی نر، پرنده‌ای به او بفروشد.
۲. حداقل یکی از طرفین معامله اهلیت قانونی برای تنظیم قرارداد را نداشته باشد یعنی مجنون یا صغیرغیرممیز (کودکی که هنوز سود و زیان خود را تشخیص نمی‌دهد) باشد.
۳. طرفین نیت و انگیزه‌ای نامشروع برای انعقاد قرارداد داشته باشند و این انگیزه را در قرارداد خود ذکر کنند مانند اجاره‌دادن یک خانه برای قمارکردن.

فسخ قرارداد

در این شکل از انحلال قرارداد، یکی از طرفین قرارداد می‌تواند قرارداد را به‌صورت یک‌طرفه به هم بزند. وی برای این کار نیاز به توافق بعدی با طرف دیگر قرارداد ندارد، اما باید براساس توافق قبلی با طرف دیگر قرارداد یا براساس قانون این حق به او داده شده باشد. لازم به ذکر است آثار عقدی که فسخ می‌شود تا لحظه‌ی فسخ از سوی کسی که حق فسخ دارد، باقی خواهد ماند.

مقایسه‌ی بُطلان و فسخ در قرارداد‌ها

به گزارش مهداد، پس از روشن‌شدن مفهوم بطلان و فسخ در قراردادها، می‌توان دو تفاوت زیر را بین این دو ذکر نمود:

الف. اگر قراردادی باطل باشد، هیچ‌گونه اثر و اعتبار حقوقی نخواهد داشت، ولی در قرارداد قابل فسخ آثار قرارداد از زمان تنظیم تا زمان برهم‌زدن قرارداد باقی می‌ماند. برای روشن‌شدن این تفاوت به مثال زیر توجه کنید:

آقای احمدی قرارداد اجاره‌ای را برای مدت ۱ سال با آقای صمدزادگان تنظیم می‌کند و برای آقای صمدزادگان این حق پیش‌بینی می‌شود که هر زمان که بخواهد می‌تواند قرارداد را فسخ کند (بر هم بزند). آقای صمدزادگان مبلغ ۱۲ میلیون تومان بابت اجاره‌بهای این ۱ سال به‌صورت یک‌جا می‌پردازد. حال، اگر بعد از گذشت ۶ ماه آقای صمدزادگان قرارداد را بر هم بزند، آقای احمدی موظف است مبلغ ۶ میلیون از بابت مدتی که آقای صمدزادگان در خانه‌ی وی سکونت داشته نزد خود نگه داشته و ۶ میلیون دیگر را به وی پس دهد.

اما اگر این دو بعد از گذشت ۶ ماه متوجه شوند عقدی که بسته‌اند باطل بوده است، آقای احمدی موظف است تمام ۱۲ میلیون را به آقای صمدزادگان پس دهد و آقای صمدزادگان نیز موظف است به دلیل اینکه به مدت ۶ ماه در خانه‌ی آقای احمدی ساکن بوده است، به وی خسارتی تحت عنوان اجرت‌المثل بپردازد که مبلغ آن را دادگاه تعیین می‌کند.

ب. فسخ قرارداد نیاز به اعلام فسخ از سوی یکی از طرفین دارد و از زمانی که فسخ اعلام شود، اثر خواهد داشت و قرارداد را از بین می‌برد. در حالی که بطلان قرارداد، به‌صورت خودبه‌خود و در صورت وجود برخی شرایط صورت می‌گیرد و نیازی به اعلام بطلان ندارد.

تفاوت‏ بطلان و فسخ قرارداد چیست؟

بطلان قرارداد به این معناست که گویی قراردادی که بین طرفین منعقد شده، از ابتدا فاقد اعتبار و اثر حقوقی بوده و قرارداد برای تفاوت به عبارتی اصلا وجود خارجی پیدا نکرده است، اما در خصوص فسخ باید گفت که آثار قرارداد از زمان انعقاد تا زمان فسخ باقی می‌ماند.

– ابطال قرارداد به این معنی است که از ابتدا قراردادی که بین طرفین منعقد شده است، فاقد اعتبار و اثر حقوقی بوده و اصلا وجود خارجی پیدا نکرده است و مانند این است که هیچگونه قراردادی میان طرفین از ابتدا امضا نشده است.

مواردی که سبب بطلان قرارداد می‌شوند عبارتند از:

زمانی که هر یک از طرفین معامله، فاقد اهلیت قانونی لازم در زمان معامله باشند مانند اینکه یکی از طرفین محجور (مجنون، صغیر، سفیه و …) باشد در اینصورت اگر قراردادی در آن زمان منعقد شود، آن قرارداد باطل است.

زمانی که هر یک از طرفین دارای انگیزه نامشروع برای تنظیم قرارداد داشته باشند و انگیزه و نیت خود از تنظیم قرارداد را در آن مطرح کنند، در این صورت قرارداد باطل می شود.

در فسخ قرارداد، شرایطی بوجود می‌آید که یکی از طرفین، می‌تواند قرارداد را بصورت یک طرفه فسخ کند.

برای فسخ قرارداد نیازی به توافق طرف مقابل نیست، اما آثار قراردادی که فسخ می‌شود، از زمان انعقاد تا زمان فسخ باقی می‌ماند.

در ابطال قرارداد، قرارداد فاقد اثر و اعتبار حقوقی است، اما در فسخ، آثار قرارداد از زمان انعقاد تا زمان فسخ، باقی می‌ماند.

در فسخ قرارداد، باید فسخ از سوی فردی که خواهان فسخ است، اعلام شود و تا زمانی که فسخ اعلام شود، قرارداد دارای اثر حقوقی است، اما در ابطال قرارداد نیازی به اعلام وجود ندارد.

تعریف عقد و تفاوت آن با قرارداد

تعریف عقد و تفاوت آن با قرارداد قرارداد برای تفاوت – عقد در لغت عرب به معنی بستن و گره زدن آمده و جمع آن کلمه «عقود» است. در اصطلاح حقوقی عقد را از دو جهت باید تعریف کرد. یکی از جهت تحلیلی و دیگری از حیث دامنه شمول. از جهت تحلیلی، عقد دو معنی دارد، معنی مصدری و معنی محصولی (یا اسم مفعولی) که در قانون در هر دو معنی به کار رفته است. به علاوه عقد از حیث دایره شمول دارای دو معنی اعم و اخص است.

تعریف عقد در معنی مصدری

ماده 183 قانون مدنی ایران عقد را چنین تعریف می کند: «عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد». این تعریف جامع نیست با مبانی عقد در سیستم حقوقی ایران و نیز با تعاریفی که قانون مدنی از پاره ای از عقود معین به عمل آورده است سازگار نمی باشد و از جهات متعدد زیر قابل انتقاد است:

1- شامل عقود عهدی است و عقود تملیکی را در بر نمی گیرد.

2- تعریف این ماده به ظاهر عبارات فقط شامل عقود غیرمعوض است و عقود معوض را در بر نمی گیرد. زیرا در این ماده منحصراً تعهد یک یا چند نفر در برابر یک یا چند نفر دیگر و قبول یک یا چند نفر اخیر به عنوان دو رکن عقد مورد انشای طرفین معرفی گردیده است، بدون اینکه از تعهد یک یا چند نفر دیگر در عوض تعهد یک یا چند نفر اول ذکری شده باشد.

3- در تعریف ماده 183 تعهد و قبول فقط به نفر که واحد انسان است نسبت داده شده است، در صورتی که امروزه در بسیاری از عقود مهم، حداقل یک طرف، شخص حقوقی است نه شخص حقیقی و به همین جهت بهتر بود که واژه «شخص» به جای «نفر» در این ماده به کار می رفت.

با لحاظ مقررات مربوط به تعریف مطلق عقد و تعریف هریک از عقود و سایر مقررات راجع به معاملات، عقد را در معنی اعم مصدری که در برگیرنده عقود معین و غیرمعین است باید چنین تعریف کرد: «عقد عبارت است از همکاری متقابل اراده دو یا چند شخص در ایجاد ماهیت حقوقی». اثر این ماهیت حقوقی ممکن است انتقال مالی از یک طرف به طرف دیگر در برابر عوض مانند انتقال مبیع از بایع به خریدار در برابر ثمن معلوم در عقد بیع یا بلاعوض مانند انتقال رایگان مالی از مُصالح به مُتصالح در عقد صلح بلاعوض باشد و یا اثر آن پیدایش تعهدی در ذمه هریک از طرف ها در برابر طرف دیگر مانند تعهد اجیر به انجام عملی در برابر مستاجر باشد.

تعریف عقد در معنی اسم مفعولی

قانون عقد را در این معنی تعریف نکرده است ولی در موارد متعددی این کلمه را در معنی محصول و نتیجه همکاری اراده دو طرف یعنی نتیجه عقد به معنی مصدری به کار برده است. مانند مواد 183 تا 186 و ماده 283 قانون مدنی، با توجه به تعریفی که برای عقد به معنی مصدری ذکر شد، عقد در معنی اعم محصولی را باید چنین تعریف کرد: «عقد عبارت است از ماهیت حقوقی که با همکاری متقابل اراده دو یا چند شخص در عالم اعتبار به وجود می آید».

تعریف عقد از حیث دایره شمول

عقد از حیث دایره فراگیری آن دارای دو معنی است؛ معنی اعم و اخص. عقد در معنی اعم، عقود معین و غیر معین را در بر می گیرد. ولی در معنی اخص منحصراً شامل عقود معین می شود.

در بین معاملات، برخی، از زمان های دور در روابط بین افراد مورد استفاده قرار می گرفته است. هریک از این گروه معاملات که از حیث سابقه تاریخی و دور و نزدیکی زمان رایج بودن با یکدیگر تفاوت دارد، در سیستم های حقوقی گوناگون دارای نام و تعریف خاص است و عنوان حقوقی و احکام و آثار آن در قوانین مدنی به طور اختصاصی مشخص گردیده است؛ مانند عقد بیع و عقد اجاره. این دسته از معاملات را اصطلاحاً «عقود معین» می خوانند.

بعضی دیگر از معاملات، گذشته تاریخی ندارد و گسترش روابط صنعتی و اقتصادی و بازرگانی عصر جدید و تنوع آنها ضرورت به کارگیری این معاملات را در انواع و قالب های گوناگون ثابت کرده است. این گونه عقود به لحاظ تنوع و عدم محدودیت، دارای نام و عنوان و احکام و آثار اختصاصی در قوانین سیستم های حقوقی نمی باشد و در قوانین منحصراً یکی از احکام اصلی آنها که لازم الاتباع بودن آنها باشد مورد تصریح قرار گرفته است، همچنان که ماده 10 قانون مدنی ایران در مورد این عقود مقرر می دارد: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است». به این دسته از عقود «عقود غیرمعین» گفته می شود.

معنی و تعریف قرارداد

معنی قرارداد در لغت و محاورات عمومی و نیز اصطلاح خاص حقوقی یکی است و آن عبارت از همان معنی تحلیلی است که برای عقد ذکر شد، یعنی همکاری متقابل اراده دو یا چند شخص در ایجاد ماهیت حقوقی.

از حیث دایره شمول، قرارداد مانند عقد دارای دو معنی اعم و اخص می باشد. در معنی اعم، قرارداد مترادف با عقد و در برگیرنده عقود معین و غیرمعین است، لیکن در معنی اخص، قرارداد صرفاً عقود غیرمعین را شامل می شود. به همین جهت ماده 10 قانون مدنی واژه «قرارداد» را در معنی اخص آن یعنی عقود غیرمعین به کار برده است.

تعریف عقد و تفاوت آن با قرارداد تعریف عقد و تفاوت آن با قرارداد

احسان نصوحی ارسال به ایمیل 31 خرداد 1400 آخرین بروزرسانی: 31 خرداد 1400