بوم کسب و کار چیست؟

بوم مدل کسب و کار چیست ؟
بوم مدل کسب و کار یک ابزار تجاری است برای تجسم تمام اجزای سازنده زمانی که می خواهید یک کسب و کار را راه اندازی کنید. از این ابزار برای تعریف سریع و آسان یک ایده تجاری استفاده می کنند.
سمت راست BMC بر روی مشتری (خارجی) تمرکز می کند، در حالی که، سمت چپ بوم بر روی تجارت (داخلی) تمرکز می کند.
با پیویو همراه باشید تا به صورت دقیق بخش های مختلف بوم مدل کسب و کار را در این مقاله بررسی کنیم.
چرا از بوم مدل کسب و کار استفاده می کنیم ؟
بوم مدل کسب و کار (BMC) یک ابزار مدیریت استراتژیک برای تعریف سریع و آسان یک ایده یا مفهوم تجاری است. سند یک صفحه ای است که از طریق عناصر اساسی یک تجارت یا محصول کار می کند و یک ایده را به روشی منسجم ساختار می دهد.
این موضوع به ما امکان می دهد تا درک درستی از کسب و کار شما داشته باشیم و فرآیند ایجاد ارتباط بین ایده شما و نحوه تبدیل آن به یک تجارت را طی کنیم.
هم عوامل خارجی و هم عوامل داخلی حول ارزش پیشنهادی، که مبادله ارزش بین کسب و کار شما و مشتریان شما است، با یکدیگر بررسی می شوند.
به بررسی انواع تصمیمات مشتری برای استفاده از تجارت و خدمات شما می پردازد.
به ما کمک می کند تا در تجزیه و تحلیل یک مدل کسب و کار موجود و ایجاد چشم اندازی برای آینده، سیستماتیک تر باشیم.
نحوه استفاده از بوم مدل کسب و کار
همان طور که متوجه شدیم بوم مدل کسب و کار یک زبان مشترک برای توصیف، تجسم، ارزیابی و تغییر مدل های کسب و کار است. و یا منطق چگونگی خلق، ارائه و به دست آوردن ارزش یک سازمان را شرح می دهد.
در این بخش قسمت های مختلف آن را توصیف میکنیم.
1. بخش مشتریان
تقسیم بندی مشتری ها، از جهات خاصی مانند سن، جنسیت، علایق و نیاز ها و… باید به دنبال مشتری هایی باشید که بیشترین درآمد را از آن ها میتوانید کسب کنید. با این کار جامعه هدف خود را می شناسید.
چیز دیگری که باید درک کنید اندازه بازار شما است. این به شما کمک می کند تا بازار خود را از منظر خرد و کلان بررسی کنید.
مواردی که باید هنگام تعیین بخش های مشتری خود در نظر بگیرید:
چه کسانی برای کسب و کار من ارزش قائل می شوند؟
آیا کسب و کار من برای مردان جداب است یا زنان و یا هر دو؟
افرادی که به دنبال خدمات کسب و کار من هستند چه ویژگی هایی دارند؟
2. ارزش پیشنهادی
به طور کلی، زمانی جامعه هدف به مشتری تبدیل می شود که مشکلی از او حل شود یا درد و رنجی از او با کسب و کار شما تسکین یابد.
سوالات مهمی که باید هنگام تعریف کسب و کار/محصول خود بپرسید:
محصولات و خدمات شما چیست؟
کاری که برای مشتری خود انجام می دهید چیست؟
مشکلی که حل می کنم چیست؟
محرک اصلی این مشکل چیست؟
3. جریان های درآمد
جریان درآمد به عنوان روشی تعریف می شود که از طریق آن کسب و کار شما ارزش پیشنهادی یا راه حل مشکل مشتری را به سود مالی تبدیل می کند.
درآمد های برتر خود را فهرست کنید. اگر کارهایی را به صورت رایگان انجام می دهید، آنها را نیز اینجا اضافه کنید. باید بدانید نحوه کسب درآمد شما از هر بخش چگونه است و آن را بنویسید.
4. کانال ها در بوم مدل کسب و کار
درک چگونگی دستیابی به مشتریان برای کسب و کار شما بسیار مهم است. کانال ها به عنوان راه هایی تعریف می شوند که از طریق آنها مشتری شما با کسب و کار شما ارتباط برقرار می کند و بخشی از چرخه فروش شما می شود..
چگونه محصول خود را ارائه میکنید؟ و راه های توزیع شما چیست ؟ وب سایت پیج اینستاگرام مغازه و… هرچیزی میتواند شامل کانال توزیع باشد.
نمونه هایی از کانال ها: رسانه های اجتماعی – پست الکترونیکی (ایمیل مارکتینگ) – سئو (بهینه سازی موتور جستجو) – پلتفرم های موجود – تبلیغات اجتماعی – نمایشگاه های تجاری – بازاریابی محتوا – تبلیغات آفلاین (بیلبورد، تلویزیون، رادیو)
5. ارتباط با مشتری
روابط با مشتری به عنوان نحوه تعامل یک تجارت با مشتریان خود تعریف می شود.
چگونه با مشتری ارتباط برقرار می کنید؟ چگونه رابطه با آن ها را حفظ می کنید؟
آیا شما حضوری با آنها ملاقات می کنید؟ یا تلفنی؟ یا اینکه کسب و کار شما عمدتاً به صورت آنلاین اداره می شود؟
6. فعالیت های کلیدی در بوم مدل کسب و کار
فعالیت های کلیدی کسب و کار اقداماتی هستند که شما برای دستیابی به مشتریان خود انجام می دهید.
سوالاتی که باید پرسید:
منبع مورد استفاده چیست؟
تجربه و تخصص شما چیست؟
توزیع محصول چگونه است؟
توسعه فنی و استراتژی شما به چه صورت است؟
شما هر روز برای اجرای مدل کسب و کار خود چه می کنید؟
ایده های منحصر به فرد شما چیست؟
7. منابع کلیدی
منابع کلیدی به معنای منابعی است که کسب و کار شما برای انجام تجارت به آن نیاز دارد. که شامل افراد، دانش، وسایل و پول مورد نیاز برای اداره کسب و کار است.
8. شرکای کلیدی
شرکای کلیدی لیستی از سایر شرکت ها/تامین کنندگان/احزاب خارجی هستند که ممکن است برای دستیابی به فعالیت های کلیدی خود و ارائه ارزش به مشتری به آنها نیاز داشته باشید.
به طور کلی باید از خود بپرسید: اگر کسبوکار من به تنهایی نتواند به ارزش خود دست یابد، باید به چه کسی تکیه کنم؟
نمونهای از آن این است که «اگر من مواد غذایی را به مشتریان بفروشم، ممکن است به یک نانوای محلی برای عرضه نان تازه به فروشگاهم نیاز داشته باشم».
9. ساختار های هزینه کسب و کار
با نگاهی به فعالیت ها و منابع، هزینه های ثابت و متغیر خود را فهرست کنید. شما باید بدانید دستیابی به فعالیت های کلیدی کسب و کار تان چقدر هزینه دارد. و یا هزینه های اضافی برای راه اندازی یک کسب و کار چیست !
همچنین مهم است که برای زمان خود به عنوان هزینه ارزش پولی قائل شوید.
قبل از شروع توجه کنید !
شما می توانید از رقیب های خود چیزهای زیادی یاد بگیرید. برخی از رقبا را انتخاب کنید و مدل های کسب و کار آنها را ترسیم کنید. با انجام این کار، بینش عمیقی در مورد آنچه مشتریان میخواهند و مایل به پرداخت برای آن هستند، خواهید داشت.
همچنین شما تصویر واضح تری از نحوه برآورده شدن نیازهای مشتریان در کل صنعت، نه فقط در شرکت شما، خواهید داشت.
و اطلاعات حیاتی در مورد اینکه چگونه کسب و کارهای دیگر، شاید حتی مشاغل بسیار موفق، فضاهای خود را در بازار ایجاد کرده اند، کشف خواهید کرد.
اگر می خواهید خدمات خود را گسترش دهید، درآمد ماهانه کسب و کارتان را افزایش دهید، و یا فقط در مورد برند خود برنامه ریزی کنید، تیم تخصصی پیویو ابزار مناسبی را برای این کار در اختیار شما قرار می دهد و ما برای حمایت از شما در هر مرحله ای آماده هستیم.
یک ابزار تجاری است برای تجسم تمام اجزای سازنده زمانی که می خواهید یک کسب و کار را راه اندازی کنید. از این ابزار برای تعریف سریع و آسان یک ایده تجاری استفاده می کنند.
چون یک زبان مشترک برای توصیف، تجسم، ارزیابی و تغییر مدل های کسب و کار است .بررسی می کند.
9 قسمت اصلی دارد که شامل بخش مشتریان و بخش داخلی شرکت است. و به صورت کامل یک کسب و کار را بررسی میکند.
بوم کسب و کار چیست؟
استفاده از مدلهای دارای چارچوب مشخص موجب میشود که بتوانیم سادهتر و شفافتر فکر کنیم. مدلسازی مناسب خود بحثی مفصل است و اینکه آیا مدلها میتوانند کاملتر یا بهتر شوند موضوعی است در محیط آکادمیک همواره مورد بحث است اما در اینجا مدلی تحت عنوان بوم کسب و کار را میخواهیم بررسی کنیم که میتوان گفت جزو کاملترین و بهترین مدلهای دنیاست و در بسیاری از تحلیلها از آن استفاده میشود.
مدل بوم، هر کسب و کاری را به چندین بخش تقسیم میکند و در هر قسمت بخش مشخصی از کارها یا ویژگیهای کسب و کار را معرفی میکند. زمانی که ما بومهای کسب و کارهای مختلف را داشته باشیم، میتوانیم با مقایسه آنها بینشی نسبت به تفاوت و یا برتری هر کدام پیدا میکنیم، همینطور برای تصمیمگیریهای آینده میتوان از اطلاعات بوم کسب و کار استفاده کرد و کسب و کار را به جهت بهتری هدایت کرد.
بوم کسب و کار را چه کسانی درست کردند؟
Alexander Osterwalder (from Wikipedia)
الکساندر استروالدر که اصالتا اهل سوئیس است از مشاوران کسب و کار و تئوریسنهای مشهوری است که نام بوم کسب و کار را با وی میشناسند. وی که دکترای مدیریت سیستمهای اطلاعات دارد تز دکترای خود را در بخش هستیشناسی یا آنتولوژی مدل کسب و کارها تالیف کرد. هدف وی ارائه رویکرد علمی در طراحی کسب و کارها بود. وی کارش را در اواخر دهه 2000 با همکاری 470 کارآفرین و افراد مشغول در حوزه کسب و کار بیش از پیش کامل کرد و طرحی با عنوان بوم کسب و کار منتشر کرد. 470 نفر دیگر در ارائه مثالها، رفع نواقص و پیشنهادات به وی کمک کردند و در نهایت تمام این مطالب در کتابی با عنوان خلق مدل کسب و کار چاپ شد. (این کتاب به زبان فارسی نیز موجود است و با همان کیفیت ترجمه و چاپ شدهاست)
کتاب خلق مدل کسب و کار از انتشارات وایلی https://www.amazon.com/Business-Model-Generation-Visionaries-Challengers/dp/0470876417
بوم مدل کسب و کار
بوم از نه بخش اصلی تشکیل شده است و از آن استفاده میکنیم تا به سرعت بتوانیم ایدههای جدید خود را برای سایر افراد بیان کنیم، درک عمیقی از کسب و کارهای رقیب یا کسب و کار فعلی ما میدهد و ارتباط بین بخشهای مختلف را برقرار میکند و اگر تصمیمی بخواهیم بگیریم میتوانیم اثر آن را در هر بخش پیگیری کنیم. در نظر داشته باشید برای مثالهای بیشتر و توضیحات تکمیلی از خود کتاب استفاده کنید.
بخش ارزش پیشنهادی – Value Proposition
ارزش پیشنهادی اساس هر کسب و کار و محصولی است. اساس آن تبادل ارزش بین کسب و کار و مشتری است و در نتیجه کسب و کاری که خلق ارزش نمیکند و یا ارزشی به مشتری عرضه نمیکند موفق نخواهدبود. معمولا این ارزش از طریق رفع نیازی برای مشتری و سپس دریافت پول از وی است.
همچنین در صورتی که کسب و کارهای دیگر مشتریان شما هستند ممکن است آنها را در دستهبندی همکاران کلیدی قرار دهید و در خلق ارزش همراه آنها مشارکت کنید و مشتریان نهایی آنها را در بخش مشتری قرار دهید.
سوالات خوبی که میتوانید در این بخش بپرسید:
- چه مشکلی را من حل میکنم؟
- چرا کسی باید بخواهد این مشکل را من برای وی حل کنم؟
- انگیزه و مشوق اصلی برای حل این مشکل چیست؟
در این بخش حتی میتوانید از هرم مازلو کمک بگیرید و دید بهتری به نیاز مشتریان داشتهباشید. خلق ارزش ارتباط مستقیمی با ماموریت و اهداف کسب و کار دارد و دیدگاهی نسبت به آن نیز در عمل ایجاد میکند.
بخش مشتری – Customer Segments
این بخش برای دستهبندی مشتریان است. در این بخش مشخصات مشتریان مانند سن، جنسیت، علایق، عادات و … در مورد آنها را جمعآوری کنید.
سوالات خوبی که میتوانید در این بخش بپرسید:
- مشکلات چه کسانی را حل میکنم؟
- ارزشی که من خلق میکنم برای چه کسانی ارزشمند است؟
- آیا آنها کسب و کار هستند؟ ویژگی کسب و کارشان چیست؟
- آیا آنها انسان هستند؟ ویژگیهای فردی آنها چیست؟
- افرادی که این ارزش را میخواهند در چه دستهبندیهایی با ویژگیهای مشترک قرار میگیرند؟
در این مرحله عموما پرسونای مشتری برای هر دسته از مشتریان تشکیل میشود. همچنین تخمینی از تعداد افراد که ازین بخش استفاده خواهندکرد در این بخش زده میشود و ابعاد بازار به طور تقریبی مشخص میشود و بعدتر در بخشهای مالی استفاده میشود.
ارتباط با مشتری – Customer Relationships
حال که مشتریان و ارزشی که برای آنها مشخص است میتوانید از خود بپرسید که چگونه رابطهای با آنها خواهید داشت. در واقع این رابطه شامل نحوه تعامل با وی است، مثلا از طریق سایت، دایرکت اینستاگرام، به صورت حضوری و … ارتباط برقرار میکنید.
سوال خوب مرتبط با این بخش:
- چه ارتباطی با مشتریان خواهیمداشت؟
- ارتباط شخص با شخص به صورت فیزیکی (مثلا نمایندگان فروش به صورت حضوری)
- خردهفروشان
- آنلاین
- کنفرانس، وبینار یا ایونت (ارتباط یک شخص با تعداد زیادی دیگر)
- ارتباط شخص به شخص اما به صورت غیر فیزیکی مثل تلفن
یکی از ابزارهای کمکی در این بخش، نقشه مسیر کاربر است که در دنیای آنلاین، در هر بخش کاربر یا مشتری شما کجاست، با چه کسانی ارتباط دارد و چه تجربیاتی خواهد داشت.
بدیهی است که بخش ارتباط مشتری وابستگی زیادی بوم کسب و کار چیست؟ به پرسونای مشتریان دارد، به طور مثال ممکن است نسل جوانتر با شبکه اجتماعی یا ایمیل راحت باشند در حالی که مشتریان با سن بالاتر اصلا از خرید آنلاین استفاده نکنند.
همچنین چون بسیاری از کسب و کارهای امروزی به سمت آنلاینشدن و اتوماسیون حرکت میکنند، بخش ارتباط با مشتری و تغییرات آن اهمیت زیادی در این تحولات دارد.
کانالهای ارتباطی – Channels
همانطور که از اسم آن مشخص است در این بخش مسیرهایی که مشتری در ارتباط با کسب و کار قرار میگیرید را مشخص میکنیم. این بخش ارتباط زیادی با بخش بازاریابی و فروش دارد و بخشهایی از برنامه بازاریابی شما براساس این بخش شکل خواهدگرفت.
مثالهایی از کانالهای ارتباطی:
- شبکههای اجتماعی
- بازاریابی ایمیلی
- شبکهسازی
- بازاریابی موتورهای جست و جو
- بهینهسازی مطالب برای موتورهای جست و جو
- وایرال مارکتینگ
- استفاده از اینفلوئنسرها و بلاگهای مرتبط
- پلتفرمهای مرتبط با خدمات شما
- بازاریابی محتوایی
- تبلیغات در انجمنهای مرتبط
- تبلیغات آفلاین (بیلبورد، تلویزیون، رادیو و …)
سوالات مرتبط با کانالهای ارتباطی:
- از چه طریقی به بخش مشتریان در مورد ارزش پیشنهادی خود اطلاعرسانی میکنیم؟
- مشتریان ما کجا هستند؟ اگر آنلاین هستند در کدام شبکه اجتماعی یا سایت؟
- مشتریان ما در طول روز از چه ابزارهایی استفاده میکنند؟
- در کدام بخش از زندگی روزانه مشتریان میتوانیم تبلیغ خود را به آنها برسانیم؟
فعالیتهای کلیدی – Key Activities
فعالیتهای اصلی که شما باید انجام دهید تا ارزش مورد نظر خلق شود تا بتوانید آن را به مشتری عرضه کنید در این بخش قرار میگیرند.
سوالاتی که در این بخش باید پرسید:
- کدام فعالیت در زنجیره خلق ارزش بسیار مهم است؟
- چه منابعی برای خلق ارزش استفاده میکنیم؟
- زمان
- تجربه
- توزیع از طریق فروشندگان دیگر
مثالهای از فعالیتهای کلیدی:
- مشاوره
- طراحی سایت
- آشپزی و پخت و پز
- رانندگی
- طراحی مهندسی
منابع کلیدی – Key Resources
منابع کلیدی بخش عملیاتی کسب و کار شما هستند که همواره برای خلق ارزش مورد نیاز هستند و در صورت کمبود آنها دچار مشکلات جدی خواهیدشد. به طور مثال هر یک از موارد زیر برای کسب و کارها میتواند منابع کلیدی باشد:
- فضای اداری
- رایانههایی با سرعت پردازش بالا
- نیروهای خبره
- ارتباط اینترنت
- ماشین
- اجاق و وسایل آشپزی
- خودرو
- ابزارآلات صنعتی
شرکای کلیدی – Key Partners
در دنیای امروز کمتر شرکت یا کسب و کاری را مییابید که کاملا مستقل باشد. هر شرکت بسته به نوع فعالیت خود با تامینکنندگانی از صنایع مختلف همکاری میکند. گاهی شما خود خلق ارزش برای انسانها دارید و گاهی کسب و کار شما همراه با دیگران در زنجیره بزرگی از خلق ارزش قرار میگیرید.
به طور مثال شرکتهای هواپیماسازی خود موتور هواپیما تولید نمیکنند بلکه موتور هواپیما را از یکی از شرکای کلیدی خود خریداری میکنند و این دو همراه با کسب و کارهای حوزه حمل و نقل هوایی با جابجایی انسان و بار خلق ارزش میکنند.
ساختار هزینه – Cost Structures
ساختار هزینه کسب و کار شما شامل تمام مواردی است که در آن باید پولی پرداخت کنید تا خلق ارزش اتفاق بیافتد.
- هزینه فعالیتهای کلیدی
- هزینه استفاده از منابع کلیدی
- هزینههای همکاری با شرکای کلیدی
- هزینههای بیمه
- هزینههای حقوقی
در بعضی از کسب و کارها حتی زمان نیز به عنوان بخشی از ساختار هزینه است و تاخیرها و یا هر دقیقه یا ساعت که فعالیت انجام نشود موجب افزایش هزینه میشوند.
جریانهای درآمد – Revenue Streams
در نهایت بخشی جریانهای درآمدی برای شما مشخص میکند ارزش پیشنهادی شما چطور پول برای شما خواهدآورد. مثالهایی از آن:
- درآمد به ازای فروش هر کالا
- درآمد به ازای فروش خدمات
- درآمد به ازای کار ساعتی / ماهیانه / سالانه
- اشتراکهای ماهیانه و …
گاهی کسب و کار بخشهای مختلفی از جامعه را به هم متصل میکند و در آنها ممکن است از بعضی بخشها جریان درآمدی باشد و برای بخشی دیگر رایگان باشد.
سخن آخر پشنهاد میشود چندین بوم کسب و کار را ببینید تا ایده کلی آن را داشتهباشید. همچنین پس از تشکیل بوم کسب و کار، باید استراتژی خود را مشخص کنید، استراتژی خود شامل بحثهای مهمی مانند نقطه ضعف، قوت و … است. برای اطلاعات بیشتر در مورد استراتژی و مدلهای کسب و کار از بخش نشریه اسپراک نیز میتوانید استفاده کنید و برای کسب اطلاعات جامعتر در مورد بوم کسب و کار میتوانید از کتاب خلق مدل کسب و کار استفاده کنید.
بوم مدل کسب و کار چیست؟ + ۹ جزء سازنده آن
بوم مدل کسب و کار نمایی کلی از کسب و کار را به نمایش می گذارد، و امکان مقایسه را فراهم می کند، و می تواند برای مدل های فعلی و قبلی کسب و کارها به کار رود.
به گزارش جی پلاس، مدل کسب و کار؛ نحوهی خلق، ارائه و کسب ارزش است. هر کسی روش منحصر به فرد خودش را برای بررسی مدل کسب و کار دارد. در طول مباحث مربوط به این موضوع، نیاز فزایندهای به الگویی واحد وجود داشته است که مدل کسب و کاری را تعریف کند و به بحث بگذارد. این الگو باید قابل کاربست به کسب و کارهای جدید و قدیمی، و همچنین در صنایع باشد.
در این مقاله ما به این موارد نگاهی میاندازیم: ۱. بوم مدل کسب و کار چیست؟ ۲. رویکرد مرسوم در قبال مدل کسب و کار ۳. نه جزء سازنده ۴. دلیل استفاده از بوم مدل کسب و کار و ۵. کاربست بوم مدل کسب و کار.
بوم مدل کسب و کار، که توسط الکساندر اوستروالدر به وجود آمد، یک بازنمایی بصری از مدلهای کسب و کار فعلی و جدید است، که عموما توسط مدیران راهبردی به کار گرفته میشود. این بوم نمایی کلی از کسب و کار به دست میدهد و بالاخص در انجام تحلیل مقایسهای از اثری که ممکن است افزایش سرمایهگذاری بر هر یک از عوامل موثر داشته باشد، مفید است.
بوم مدل کسب و کار به مردم یک زبان مشترک میبخشد که از طریق آن میتوانند فرایندهای مرسوم را ارزیابی کنند و در مدلهای کسب و کاریشان نو آوری به خرج بدهند.
رویکرد مرسوم در قبال مدل کسب و کار
اکثر استارتآپ ها شکست میخورند چون کارآفرینها تمام توان و ایمان خود را در ایدهی محصولی که سازمان برای خلق آن به وجود آمده است صرف میکنند. به خاطر وفاداریشان به این محصول یا خدمات، آنها موفق نمیشوند توجهی عمیق به مدل کسب و کاری که سازمانشان از آن تبعیت میکند داشته باشند.
مخاطرههای جدید موفق با اولین ایدههای آنها به بازار نمیروند؛ بلکه، محصول / خدمات معمولا از چند بازنمایی پیش از رسیدن به نسخهی نهایی عبور میکنند. به همین شکل، سازمانها اگر پیش از تصمیم به اتخاذ یک نوع بخصوص، چند مدل کسب و کار را بررسی کرده باشند پایدارتر خواهند بود.
بوم مدل کسب و کار فرایندها و فعالیتهای داخلی یک کسب و کار را به ۹ دستهی مجزا تقسیم میکند، هر یک نمایانگر یک جزء سازنده در ایجاد محصول یا خدمات است. این دسته بندیها نشانگر چهار جنبهی اصلی یک کسب و کار است؛ مشتریان، پیشنهاد، زیرساخت، و همچنین توانایی مالی. تمام این ۹ دسته بندی در زیر فهرست و توضیح داده شدهاند.
کل بخش مشتریان بر مبنای رفتاری که محصولات و خدمات یک شرکت یا سازمان به نیاز خاصی برای آن بخش اعمال میکند به قسمتهایی تقسیم میشود. بخش مشتریان یک قسمت حیاتی از مدل کسب و کار سازمان است و کلید تضمین آن است که ویژگیهای محصول با خصوصیات و نیازهای آن بخش سازگار باشد.
برای انجام یک بخش بندی مشتریان موثر، یک شرکت باید ابتدا مشتریانش را بشناسد، هم از طریق نیازهای فعلی و هم نیازهای آتی. سپس سازمان باید مشتریانش را بر اساس اولویت فهرست بندی کند، شامل فهرستی از مشتریان بالقوهی آتی. نهایتا، شرکت باید ارزیابی کاملی از مشتریانش انجام دهد و این کار را از طریق درک نقاط ضعف و قوتشان و کشف انواع مشتریانی که ممکن است در صورت تمرکز بیشتر فایدههای بیشتری برای شرکت داشته باشند انجام میدهد.
بخشهای مختلف مشتریان به قرار زیر هستند:
۱. بازار انبوه: سازمانی که چنین بخش مشتریانی را انتخاب میکند برای خودش محوطهی گستردهای از مشتریان بالقوه ایجاد میکند چون احساس میکند محصولش نیاز مهمی از مردم را برآورده میکند.
۲. جاویژه بازار / نیچ بازار: این بخش مشتریان بیشتر بر اساس نیازهای مشخص و ویژگیهای منحصر به فرد مشتریان است. یک مثال از سازمانهای دارای بخش بندی مشتریان جاویژه شرکت لویی ویتون است.
۳. بخش بندی شده: سازمانهایی که رویکرد بخش بندی شده را انتخاب میکنند بخش بندیهای بیشتری در بخش مشتریان بر اساس تفاوت های خفیف در جمعیتشناسی مشتری و نتیجتا نیازهای آنها ایجاد میکنند.
۴. متنوع سازی: سازمانی با بخش بازار متنوع در واگویی محصول یا خدماتش انعطاف پذیر است که نیازهای بخشها را با نیازها یا ویژگیهای نامشابه برآورده میسازد.
۵. پلتفرم/بازار چند جانبه: این نوع از بخش بندی به مشتریانی خدمت رسانی میکند که با یکدیگر رابطه دارند، یعنی، سایتهای وبلاگی به گروه بزرگی از وبلاگ نویسان فعال نیاز دارند تا تبلیغ کنندگان را جذب کنند. و آنها برای ایجاد جریان نقد به تبلیغ کنندگان نیاز دارند. از این رو با ایجاد کششی از سوی هر دو بخش سایت وبلاگی قادر خواهد بود مدل کسب و کار موفقی داشته باشد.
۲. گزارههای ارزش
گزارهی ارزش یک سازمان ترکیبی از محصولات و خدماتی است که برای مشتریانش فراهم میکند. اوستراوالدر بیان میکند که این پیشنهادها باید منحصر به فرد و به آسانی از پیشنهادات سایر رقبا متمایز باشند. گزارههای ارزش را میتوان به دو دسته تقسیم کرد:
۱. کمی: این بر قیمت یا کارآمدی محصول یا خدمات تاکید دارد
۲. کیفی: این گزارهی ارزش تجربه و نتایج محصول و استفاده و تولیدش را برجسته میسازد
گزارهی ارزش از طریق تعدادی از مشارکتها مانند شخصی سازی، عملکرد، «انجام کار»، برند/ وضعیت، طرح، نو بودن، قیمت، هزینه و کاهش خطر، دسترسی، و همچنین راحتی/استفادهپذیری ارزش آفرینی میکند.
رسانهای که از طریق آن یک سازمان گزارهی ارزشاش را برای بخش مشتریان فراهم میکند با عنوان کانال شناخته میشود. گزینههای مختلفی برای کانالهای موجود برای یک سازمان وجود دارد، و انتخاب آن بر اساس کانالی که سریعترین و کارآمدترین برای کمترین میزان سرمایهگذاری لازم انجام میشود. دو نوع اصلی کانال وجود دارد: کانالهای تحت مالکیت شرکت به عنوان ویترین، یا کانالهای شریک مانند توزیع کنندگان. یک شرکت میتواند هریک یا ترکیبی از هر دو را انتخاب کند.
برای یک کارآفرین، اولین قدم در پرداختن به کانالها تشخیص کانالهای مشتریان است. بسته به راهبرد شرکت نقاط تماس با مشتریان میتواند محدود یا متنوع باشد. سپس او باید قدرت هر کانال را با انجام تحلیل SWOT بر روی کانال تعیین کند. نهایتا، شرکت میتواند کانالهای مشتریان جدیدی را تشخیص دهد و بسازد.
۴. رابطه مشتریان
یک سازمان باید نوع رابطی که با بخش مشتریان دارد انتخاب کند تا موفقیت و ثبات مالی ایجاد کند. روابط مشتریان را میتوان به قرار زیر دسته بندی کرد.
۱) دستیار شخصی: در این نوع از رابطه شرکت مستقیما از طریق کارمندی که با کمک به پیش فروش مشتری، در طول فروش و حتی شاید تامین خدمات پس از فروش، تماس انسانی فراهم میکند ارتباط برقرار میکند.
۲) دستیار شخصی اختصاصی: این نوع از رابطه با تعاملی بسیار نزدیک بین مشتری و شرکت از طریق نمایندهای اختصاصی شناخته میشود که برای یک سری از مشتریان تعیین و گماشته شده است و به شخصه مسئول تجربهی کاملی است که مشتری با شرکت خواهد داشت.
۳) خود یاوری (سلف سرویس): خود یاوری بار تجربهی مشتری را بر روی ابزاری میگذارد که مشتری برای خدمت به او فراهم میکند قرار میدهد.
۴) خدمات خودکار: اینها توسط روابط خود یاوری شخصی سازی میشوند که ترجیح تاریخی مشتری برای بهبود تجربهی کل به کار گرفته میشود.
۵) اجتماعات/ انجمنهاع
در عصر الکترونیک امروز ایجاد اجتماعات برای مشتریان به سازمانها اجازه میدهد مستقیما با این افراد ارتباط برقرار کنند. این امر اجازهی تجربهی مشتریان تقویت شده را میدهد چون انجمن به مشتریان اجازه میدهد تجربههایشان را به اشتراک بگذارند و به چالشها و راهحلهای مشترک برسند.
۶) همکاری مشترک: مشتری در شکلی که محصولات یا خدمات شرکت به خود میگیرند مستقیما دست دارد.
برای یک کارآفرین، اولویت شناسایی نوع رابطهای است که با مشتری دارد. سپس ارزش مشتری باید به لحاظ فراوانی هزینههایش در محصولات و خدمات شرکت ارزشیابی شود. مشتریان وفادار روابطی هستند که شرکت باید برای سرمایهگذاری هدف قرار بدهد چون در طول سال یک جریان آیدی مستمر را تضمین میکنند.
جریان درآمد روش (شناسی) است که شرکت برای ترغیب کردن بخش مشتریان به خرید محصولات یا خدماتش از آن پیروی میکند. جریان درآمد را میتوان از طریق روشهای زیر ایجاد کرد:
۱) فروش دارایی: شرکت حق مالکیت بر کالا را به مشتری میفروشد.
۲) هزینهی استفاده: شرکت به خاطر استفاده از محصولات یا خدماتش به مشتری هزینه پرداخت میکند.
۳) هزینهی اشتراک: شرکت به خاطر استفادهی منظم و پیوستهی مشتری از محصولات یا خدماتش به آنها پرداخت انجام میدهد.
۴) وام دادن/ مجوز گرفتن/ اجاره: مشتری برای دسترسی اختصاصی به محصول برای دورهی زمانی مشخصی پول پرداخت میکند.
۵) مجوز گرفتن: شرکت به خاطر استفاده از اموال معنویاش پول میگیرد.
۶) هزینهی کارگزاری: شرکتها یا افرادی که به عنوان واسطه میان طرفها اقدام میکنند هزینهی کارگزاری برای خدماتشان تعیین میکنند.
۷) تبلیغات: یک شرکت به سایرین پول میدهد تا محصولاتش را با استفاده از رسانههای خود تبلیغ کنند.
این ها دارایی های شرکت هستند که برای نحوهی تامین ارزش برای مشتریانش پایهای و مهم به شمار میروند. منابع را میتان به صورت انسانی، مالی، فیزیکی و معنوی دسته بندی کرد.
برای یک کارآفرین، اینکه با فهرست کردن منابع شروع کند حائز اهمیت است. این امر به شما ایدهی درست و شفافی دربارهی محصول یا خدمات نهایی که شرکتتان باید برای مشتری فراهم کند و اینکه کدام منابع غیرضروری هستند میدهد که به پس انداز در هزینههای شرکتتان منجر میشود. وقتی فهرست نهایی منابع در دسترس قرار بگیرد، شرکت میتواند دربارهی این که چقدر باید در این منابع کلیدی برای ادارهی یک کسب و کار پایدار سرمایهگذاری کند تصمیم گیری کند.
۷. فعالیتهای کلیدی
فعالیتهایی که برای ایجاد گزارهی ارزش شرکت کلیدی هستند. کارآفرین باید با فهرست کردن فعالیتهای کلیدی مربوط به کسب و کارش شروع کند. این فعالیتها مهمترین فرایندهایی هستند که کارآمد بودن مدل کسب و کار باید رخ بدهند. فعالیتهای کلیدی باید با جریانهای درآمد مطابق باشند. حالا ارزیابی اینکه کدام فعالیتها کلیدی هستند از طریق افزودن یا حذف برخی و ارزیابی تاثیرشان مهم و ضروری است.
۸. شراکتهای کلیدی
برای ایجاد عملیاتهای کارآمد و سادهتر و کاهش خطرهای مرتبط با مدل کسب و کار، یک سازمان با تامینکنندگان با کیفیتش شراکتهایی برقرار میکند. شراکتّهای کلیدی شبکهای از تامینکنندگان و شرکایی هستند که یکدیگر را در زمینهی کمک به شرکت جهت ایجاد گزارهی ارزشش کامل میکنند. شراکتها را میتوان به دستههای زیر تقسیم بندی کرد:
– اتحاد استراتژیک بین رقبا
– سرمایهگذاریهای مشترک و
– روابط بین خریداران و تامین کنندگان
کارآفرین باید با شناسایی شرکای کلیدی اش شروع کند و پس از آن طرحهای شراکت آتی را ترسیم کند. این کار را میتوان از طریق ارزشیابی روابط شراکتی انجام داد تا مشخص کنید کدام ویژگیهای رابطه باید بهسازی شوند و چه نوع شراکت آتی نیاز خواهد بود.
این مورد هزینهی ادارهی یک کسب و کار را مطابق مدلی مشخص تعریف میکند. کسب و کارها میتوانند هزینه محور باشند یعنی بر به حداقل رساندن سرمایه گذاری در کسب و کار تمرکز کنند یا ارزش محور باشند یعنی بر تامین بیشترین ارزش برای مشتریان تمرکز داشته باشند.
در ادامه ویژگیهای ساختار هزینهی رایج را میخوانید:
۱) هزینههای ثابت: هزینههایی که در طول دورهی زمانی یکسان باقی میمانند.
۲) هزینههای متغیر: همان طور که از اسمش بر میآید، این هزینهها بر اساس واریانس در تولید تغییر میکنند.
۳) صرفه به مقیاس/ مزیت مقیاس: هزینهها با افزایش تولید کاهش پیدا میکنند.
۴) Economies of Scope: هزینهها با سرمایه گذاری در کسب و کار مربوط به محصول اصلی کاهش پیدا میکنند.
اولین قدم برای کارآفرین آن است که به طور شفاف و روشن تمام هزینههای مربوط به کسب و کار را شناسایی کند. درک واقع بینانه از هزینههای کسب و کار یکی از نشانههای اصلی یک مدل کسب و کار خوب است. بعد از شناسایی، مهم است که تمام هزینهها را روی بوم فهرست کند، تا به صورت بصری جلوی چشم حاضر باشند و بعد طرحهایی برای هر هزینه ایجاد کند. بعضی هزینهها ممکن است از طریق اندازههای مشخصی کاهش پیدا کنند در حالی که سایر آنها ممکن است افزایش یابند اگر که تصمیم به سرمایه گذاری در بخش مشخصی بگیرید به دستاوردهایی در آینده منتج خواهد شد.
چرا از بوم مدل کسب و کار استفاده کنیم
– تفکر بصری: ابزاری که به تصمیم گیرندگان نمایهای آسان و تصویری برای تفکر ارائه میدهد. این ابزار تفکیک شسته و رفتهای از ملاحظات اصلی تاثیر گذار بر کسب و کار ارائه میدهد و همچنین مسیری را که سازمان از طریق مدل کسب و کارش پیش گرفته روشن میسازد.
– بازگویی سریع: اگر یک بوم به اندازهی پوستر چاپ شده تهیه شود، میتوان از آن در ترکیب با یادداشتّای برچسبی برای مدیران اجرایی استفاده کرد تا ترفندهای بالقوه و فعلی مدل کسب و کار و تاثیراتشان را بررسی کنند.
– درک رابطهی بین این ۹ جزء: بوم مدل کسب و کار به تیم اجرایی اجازه میدهد درک کنند چگونه این ۹ بلوک با یکدیگر ارتباط دارند و راههای مختلفی که این روابط را میتوان برای افزایش کارآمدی تغییر داد بشناسند. با استفاده از این ابزار جلوی فرصت یا ابتکار گرفته میشود.
– کوتاه و موجز: این ابزار تیمها را تشویق میکند پیشنهادات کوتاه و ساده ارائه کنند تا بتوان آنها را روی تکههای کوچک کاغذ نوشت.
– سهولت محاسبه: این ابزار دسترسی و اشتراکپذیری آسان را میسر میسازد. با تصاویر بوم های تکمیل شده یا صرفا به لحاظ فیزیکی انتقال دادن آن آدمها میتوانند لب مطلب را بفهمند و بر آن نیز بیفزایند، که این امر بوم را به یک ابزار بسیار قابل حمل و راحت تبدیل میکند.
۵ توصیه برای مدل کسب و کار
در اینجا پنج توصیه وجود دارد که مدل کسب و کاریتان و گزارهی ارزش را به صورت یک قصه تعریف کنید:
۱. مرتکب قتل شناختی نشوید!
کاربران مشتاق بوم مدل کسب و کار اغلب به مخاطبشان کل بوم را یکباره نشان میدهند و بعد سعی میکنند آن را توضیح بدهند. این امر به چیزی منجر میشود که به آن «قتل شناختی» میگویند. سعی کنید مرحله به مرحله از بومتان رو نمای کنید تا ایدهتان کارآمدیاش را حفظ کند.
۲. ذات و ماهیت داستانتان چیست؟
برای توضیح تمام جزئیات مدل کسب و کارتان وسوسه نشوید. مهمترین موضوع آن است که مردم ماهیت مدلتان را دریابند. بر روی عناصر مهم تمرکز کنید و از قید جزئیات بگذرید. چار مدل کسب و کارتان متفاوت است؟ چه چیزی باعث به چشم آمدنش میشود؟ چرا قرار است به رغم شکست باقی مدلها، این مدل موفقیت آمیز باشد؟ همیشه میتوانید در صورت لزون جزئیات بیشتری را پیگیری و اعمال کنید.
۳. چطور اجزاء باعث تقویت کل میشوند؟
۹ جزء سازندهی بوم برای به تصویر کشیدن نحوهی تناسب تمام ۹ جزء مدل کسب و کارتان با یکدیگر و تقویت هم، طراحی شده اند. از پر کردن هر جزء یکی پس از دیگری – مثل وقتی یک چکلیست را بررسی مینمایید – اجتناب کنید.
در عوض، یک رشته نخ مرکزی برای داستانتان درست کنید و مخاطبتان را به آن وصل کنید. مشخص کنید چرا به شما پول پرداخت میکنند و از طریق چه جریانهای درآمدی. روشن سازید کدام منابع و فعالیتها برای ایجاد و تحویل گزارهی ارزش نیاز هستند.
۴. از کدگذاری رنگی برای توضیح فوت و فن مدلتان استفاده کنید
این یک تکنیک قدرتمند برای تاکید بصری نحوهی ارتباط عناصر مدل کسب و کارتان است. این کار به مخاطبتان کمک میکند کارهای درونی و داخلی مدل کسب و کارتان را در یک آن درک کنند. مثلا، استفاده از یک رنگ برای تمام کانالها، جریانهای عایدی، و منابع مربوط به یک بخش مشتریان مشخص. از رنگ دیگری برای عناصر مربوط به بخش دیگر استفاده کنید.
از طریق گفتن این موضوع به مخاطبتان که چه چیزهایی را امتحان کردید، چه چیزی جواب داد، و چه چیزی بی ثمر بود داستانتان را تقویت کنید. دادههای سختی فراهم کنید که ایدهی مدل کسب و کارتان را حمایت میکنند.
بوم مدل کسب و کار چیست؟ و چگونه می توان آن را طراحی کرد؟
اگر یک ایده استارتاپ دارید، اما نمی دانید چگونه آن را عملی کنید؟ یا می خواهید مدل کسب و کار فعلی خود را بهبود ببخشید؟ و یا از نوشتن طرح کسب و کار خود مایوس شده اید؟ تکنیکی یک صفحه ای وجود دارد که می تواند راه حلی را که به دنبال آن هستید به شما ارائه دهد، و آن بوم مدل کسب و کار است. در این مطلب، چیستی بوم مدل بیزینس را توضیح می دهیم، با بخش های مختلف و انواع آن آشنا می شویم و روش طراحی آن را با شما در میان می گذاریم.
بوم مدل کسب و کار چیست؟
قبل از هر اقدامی مثل ایجاد سایت و خرید درگاه پرداخت اینترنتی برای شروع یک کسب و کار، بهتر است که بوم مدل کسب و کار خود را طراحی کنید. اما منظور از این بوم چیست؟
یک مدل کسب و کار (Business Model) به سادگی طرحی است که توضیح می دهد چگونه یک کسب و کار می خواهد درآمدزایی کند. این مدل توضیح می دهد که مشتری شما کیست و چگونه ارزش خاصی را به آنها می دهید و جزئیات مربوط به تامین مالی را مشخص می کند. بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) یا به اختصار BMC به شما امکان می دهد این اجزای مختلف را در یک صفحه مشخص کنید.بوم مدل کسب و کار یک ابزار مدیریت استراتژیک است که به شما امکان می دهد ایده یا مفهوم کسب و کار خود را تجسم و ارزیابی کنید. جدولی یک صفحه ای شامل ۹ بخش که عناصر اساسی یک کسب و کار را نشان می دهد.
بوم مدل بیزینس با ارائه راهی بسیار ساده تر برای درک عناصر اصلی مختلف یک کسب و کار، نسبت به طرح تجاری سنتی را که در چندین صفحه تهیه می شد، برتری دارد. یک نوع بوم نیز با نام بوم ناب (Lean Canvas) وجود دارد که بیشتر توسط استارتاپ ها استفاده می شود اما بوم مدل کسب و کار از آن جامع تر است.
روش طراحی بوم مدل کسب و کار
برای طراحی بوم مدل کسب و کار باید بخش های مختلف بوم و روش پر کردن آنها را بدانیم. سمت راست بوم روی مشتری یا بازار (عوامل خارجی که تحت کنترل شما نیستند) تمرکز می کند در حالی که سمت چپ بوم روی تجارت (عوامل داخلی که بیشتر تحت کنترل شما هستند) تمرکز می کند. در وسط، ارزش پیشنهادی خود را مشخص می کنید که نشان دهنده مبادله ارزش بین تجارت شما و مشتریان شما است.
۹ بخش بوم مدل کسب و کار چیست؟
نه بخش در بوم مدل کسب و کار وجود دارد. هنگام پر کردن بوم مدل کسب و کار، شما در مورد هر یک از این عناصر طوفان فکری کرده و تحقیقات انجام می دهید. داده های جمع آوری شده را می توانید در هر بخش مربوط به بوم قرار دهید.
بخش اول بوم مدل کسب و کار: بخش مشتریان
این ها گروه هایی از افراد یا شرکت ها هستند که شما سعی می کنید محصولات یا خدمات خود را به آنها بفروشید.
تقسیم بندی مشتریان بر اساس شباهت هایی مانند منطقه جغرافیایی، جنسیت، سن، رفتارها، علایق و غیره به شما این فرصت را می دهد که به بهترین نحو به نیازهای آنها پاسخ دهید، به ویژه با سفارشی سازی راه حلی که در اختیار آنها قرار می دهید.پس از تجزیه و تحلیل کامل بخش های مشتری خود، می توانید تعیین کنید که باید به چه کسانی خدمت کنید و از چه کسانی باید چشم پوشی کنید. بخش های مختلفی از مشتری وجود دارد که یک مدل تجاری می تواند مورد هدف قرار دهد.
بخش دوم بوم مدل کسب و کار: ارزش پیشنهادی
ارزش پیشنهادی بخش اصلی است که در قلب بوم مدل کسب و کار قرار دارد و نشان دهنده راه حل (محصول یا خدمات) منحصر به فرد شما برای مشکلی است که بخش مشتری با آن روبرو است یا برای بخش مشتری ارزش ایجاد می کند.ارزش پیشنهادی باید منحصر به فرد باشد یا باید متفاوت از رقبای شما باشد. اگر محصول جدیدی را ارائه می دهید ، باید نوآورانه و مخرب باشد. و اگر محصولی را ارائه می دهید که از قبل در بازار موجود است، باید با ویژگی ها و امتیازات جدید برجسته بوم کسب و کار چیست؟ شود.
ارزش های پیشنهادی می توانند کمی (قیمت و سرعت خدمات) یا کیفی (نوع طراحی یا تجربه مشتری) باشند.بخش سوم : ارتباط با مشتری
در این بخش، شما باید نوع ارتباطی را که با هر یک از بخش های مشتری خود دارید یا نحوه تعامل با آنها در طول فعالیت تجاری خود را مشخص کنید. انواع مختلفی از روابط با مشتری وجود دارد.
ارتباط شخصی: شما با مشتری به صورت حضوری یا از طریق ایمیل، از طریق تماس تلفنی یا سایر وسایل ارتباط برقرار می کنید.
ارتباط شخصی اختصاصی: شما برای ارتباط با مشتری یک نماینده اختصاصی تعیین می کنید.
سلف سرویس: در اینجا شما هیچ رابطه ای با مشتری برقرار نمی کنید، اما آنچه را که مشتری برای کمک به خود نیاز دارد فراهم می کند.
خدمات خودکار: شامل فرایندها یا ماشین آلات خودکار است که به مشتریان در انجام خدمات خود کمک می کند.
گروه ها: شامل جوامع آنلاین است که در آن مشتریان می توانند به یکدیگر در حل مشکلات خود در رابطه با محصول یا خدمات کمک کنند.
تولید مشترک: در اینجا شرکت به مشتری اجازه می دهد تا در طراحی یا توسعه محصول مشارکت داشته باشد. به عنوان مثال، یوتیوب به کاربران خود این فرصت را داده است که برای مخاطبان خود محتوا ایجاد کنند.
بخش چهارم بوم مدل کسب و کار: کانال توزیع
این بلوک برای توضیح نحوه ارتباط شرکت شما و ارتباط با مشتریان شما است. کانال ها نقاط ارتباطی هستند که به مشتریان اجازه می دهند با شرکت شما ارتباط برقرار کنند.
کانال ها در افزایش آگاهی از محصول یا خدمات شما در بین مشتریان و ارائه ارزش های پیشنهادی شما به آنها نقش دارند. همچنین می توان از کانال ها استفاده کرد تا به مشتریان امکان خرید محصولات یا خدمات و ارائه خدمات پس از خرید را ارائه کنید. دو نوع کانال وجود دارد:
کانال های متعلق به شرکت: وب سایت شرکت، رسانه های اجتماعی شرکت، بخش فروش و غیره
کانال های شرکا: وب سایت های متعلق به شرکا، توزیع عمده، خرده فروشی و غیرهبخش پنجم: جریان های درآمدی
جریان های درآمدی منابعی هستند که یک شرکت از طریق فروش محصول یا خدمات خود به مشتریان از آنها درآمد کسب می کند. در این بخش باید نحوه درآمدزایی از ارزش پیشنهادی خود را شرح دهید.
از چند طریق می توانید درآمد کسب کنید:
- فروش دارایی: با فروش حقوق مالکیت یک محصول به خریدار
- هزینه استفاده: با اخذ هزینه از مشتری برای استفاده از محصول یا خدمات خود
- هزینه اشتراک: با اخذ هزینه از مشتری برای استفاده منظم و مداوم از محصول خود
- اجاره: مشتری برای دریافت حقوق انحصاری استفاده از دارایی برای مدت زمان معین پرداخت می کند.
- مجوز: مشتری برای دریافت مجوز استفاده از دارایی معنوی شرکت هزینه می پردازد.
- هزینه کارگزاری: درآمد حاصل از عمل به عنوان واسطه بین دو یا چند طرف
- تبلیغات: با اخذ هزینه از مشتری برای تبلیغ یک محصول، خدمات یا نام تجاری با استفاده از بسترهای شرکت.
بخش ششم بوم مدل کسب و کار: فعالیت های کلیدی
فعالیت ها یا وظایفی که باید برای تحقق هدف تجاری شما انجام شود چیست؟ در این بخش، شما باید کلیه فعالیت های اصلی و کلیدی را که باید برای کسب و کار خود انجام دهید، ذکر کنید.
این فعالیت های کلیدی باید بر تحقق ارزش پیشنهادی شما، رسیدن به بخش های مشتری و حفظ روابط با آنها و ایجاد درآمد متمرکز باشد. سه دسته فعالیت های کلیدی وجود دارد.
تولید: طراحی، تولید و ارائه محصول در مقادیر قابل توجه و یا کیفیت برتر
حل مشکلات: یافتن راه حل های جدید برای مشکلات فردی که مشتریان با آن روبرو هستند.
بستر/ شبکه: ایجاد و نگهداری سیستم عامل ها. به عنوان مثال ، مایکروسافت یک سیستم عامل قابل اعتماد برای پشتیبانی از محصولات نرم افزاری شخص ثالث ارائه می دهد.بخش هفتم بوم مدل کسب و کار: منابع اصلی
این جایی است که شما فهرست منابع کلیدی یا ورودی های اصلی مورد نیاز برای انجام فعالیت های کلیدی خود را برای ایجاد ارزش پیشنهادی خود ذکر می کنید. چندین نوع منابع کلیدی وجود دارد:
• انسان (کارکنان)
• مالی (نقدی، خط اعتباری و غیره)
• فکری (نام تجاری ، ثبت اختراع ، حق چاپ)
• فیزیکی (تجهیزات ، موجودی ، ساختمان)بخش هشتم : شرکای کلیدی
شرکای کلیدی شامل شرکت های دیگر یا تامین کنندگان هستند که به شما در انجام فعالیت های کلیدی کمک می کنند. این مشارکت ها برای کاهش خطرات و دستیابی به منابع ایجاد شده است.
انواع مشارکت به صورت زیر هستند:
اتحاد استراتژیک: مشارکت بین غیر رقبا
همکاری: مشارکت استراتژیک بین شرکا
مشارکت های مشترک: شرکایی که یک تجارت جدید را توسعه می دهندبخش نهم بوم مدل کسب و کار: ساختار هزینه
در این بخش، تمام هزینه های مربوط به عملکرد مدل کسب و کار خود را مشخص می کنید.
شما باید بر ارزیابی هزینه ایجاد و ارائه ارزش های پیشنهادی خود، ایجاد جریان درآمد و حفظ روابط با مشتری تمرکز کنید. و هنگامی که منابع، فعالیت ها و شرکای اصلی خود را مشخص کردید، انجام این کار آسانتر می شود.سخن آخر
پس از تکمیل بوم مدل کسب و کار خود، می توانید آن را با سازمان و ذینفعان خود به اشتراک بگذارید و بازخورد آنها را نیز دریافت کنید. بوم مدل کسب و کار یک سند زنده است، بنابراین پس از تکمیل آن باید مجدداً بررسی کرده و از صحت، به روز بودن و کارآمدی آن اطمینان حاصل کنید. پس از آن با تاسیس سایت و دریافت درگاه پرداخت اینترنتی می توانید کسب و کار خود را شروع کنید.
نقشه راه طراحی بوم مدل کسب و کار همراه با 3 مثال واقعی
راهاندازی و رشد یک کسب و کار شباهت بسیاری به کوهنوردی و تلاش برای صعود به قله کوه دارد. بدون یک راهنما و یک نقشه راه، صعود به قله تقریباً غیرممکن خواهد بود. در دنیای کسب و کار هم بدون مشاوره بازاریابی و آگاهی از تمام جوانب مسیر پیشرو، شکست کسب و کارها قطعی خواهد بود! همانطور که کوهها ابهت خود را از افرادی که ناآگاهانه در آن قدم میگذارند و میمیرند، به دست میآورند، ترس از ورشکستگی هم در دنیای کسب و کارها باعث میشود، افراد کمی ریسک قدم گذاشتن در این مسیر را به جان بخرند. بااینحال، لذت پیشرفت و صعود به قلههای موفقیت هنوز دور از دست نیست. اگر شما هم قصد دارید کسب و کاری پایدار، سودآور و موفق راهاندازی کنید یا به فکر رشد کسب و کار فعلی خود هستید باید بدانید رسیدن به این هدف یک فرایند چالشبرانگیز است.
در این مسیر علاوه بر سرمایه، باید در برنامهریزی، مدیریت و همچنین توسعه کسب و کار هم مهارت داشته باشید. بوم مدل کسب و کار یک روش استراتژیک است که چالشهای راهاندازی و مدیریت یک کسب و کار را تا حد زیادی برطرف میکند و مانند یک نقشه راه جامع و کاربردی برای موفقیت کسب و کارها است. طراحی آن، به شما کمک میکند قبل از آنکه ایده کسب و کار خود را در دنیای واقعی اجرایی کنید، صفر تا 100 آن را بهخوبی روی کاغذ بیاورید و موانع شکست آن را قبل از شروع مسیر از سر راه بردارید! ما در این مقاله راهنمای جامعی درباره بوم مدل کسب و کار و روش طراحی آن منتشر کردهایم تا بهراحتی بتوانید مسیر موفقیت کسب و کارتان را هموار کنید.
بوم مدل کسب و کار چیست؟
مدل کسب و کار یک استراتژی و طرح کلی از نحوه برنامهریزی یک کسب و کار برای کسب درآمد است و توضیح میدهد که چگونه یک کسب و کار ارزش (محصول و خدمات) ایجاد میکند، آن را به مشتریان ارائه میدهد و چگونه در مقابل از مشتریان خود ارزش (سود) به دست میآورد. بوم مدل کسب و کار یا کانواس کسب و کار هم نمونه بصری مدل کسب و کار است.
چرا به یک بوم کسب و کار نیاز دارید؟
از هرکسی که ایدهای برای راهاندازی یا رشد یک کسب و کار دارد بپرسید، اولین توصیه آنها نوشتن یک طرح تجاری است. تا قبل از صحبت درباره مدل کسب و کار توسط پیتر دراکر در مجله هاروارد بیزینس و توسعه آن بهصورت بصری توسط الکساندر استروالدر و ایو پیگنور که از آن بهعنوان بوم مدل کسب و کار یاد میشود، کارآفرینان و صاحبان کسب و کارها عادت داشتند، روند پیشبرد کسب و کار خود را سالانه برنامهریزی کنند و آن را در سندی مانند یک کتاب قطور یادداشت کنند. ازآنجاکه کسب و کارهای فعال باید دائماً طرحهای تجاری خود را بهروزرسانی میکردند تا بتوانند روندها و چالشهای پیشرو را پیشبینی و مدیریت کنند، تغییر در بخشی از این طرحهای کتبی تجاری، به معنی بوم کسب و کار چیست؟ صرف وقت، هزینه و انرژی برای بازنویسی سند برنامهریزی کسب و کار بود. به قول الکساندر اوستروالدر، خالق بوم مدل کسب و کار، برنامههای تجاری طولانی اغلب خطر شکست را افزایش میدهند، اما بیزینس کانواس ضامن وقت، هزینه و سلامت کسب و کارتان خواهد بود.
5 مزیت طراحی کانواس کسب و کار
- کانواس کسب و کار، یک نمای کلی از مدل کسب و کار ارائه میدهد که فاقد جزئیات غیرضروری طرحهای تجاری سنتی است و بهراحتی قابل ویرایش و اشتراکگذاری با کارمندان و سهامداران است.
- با بوم کسب و کار بهراحتی میتوانید تصمیم بگیرید کدام فعالیتها برای کسب و کارتان چندان مهم نیستند یا حتی مانع رسیدن به هدف نهایی شما میشوند تا از آنها جلوگیری کنید.
- بزرگترین دلیل شکست کسب و کارها، تمرکز بیش از حد روی محصول است. مدل کسب و کار شما را مجبور میکند که فراتر از محصول بروید و به نیازهای مشتری خود فکر کنید چراکه مشتریان تنها برای حل مشکلاتشان به محصولات و خدمات شما نیاز دارند و بدون توجه به نیازهای مشتری، محصول و خدمات شما برای آنها کارآمد و باارزش نیست.
- ماهیت بصری کانواس کسب و کار، باعث میشود ایده کسب و کار شما بهسرعت قابلدرک، بحثوبررسی باشد.
- بوم مدل کسب و کار برای شرکتهای بزرگ و همچنین استارتآپها قابلاستفاده است.
اجزای بوم مدل کسب و کار
بوم مدل کسب و کار سند یکصفحهای است که شامل 9 بخش است که عناصر اساسی مختلف یک تجارت را نشان میدهد. اجزای یک مدل کسب و کار عبارتاند از: شرکای کلیدی، فعالیتهای کلیدی، منابع کلیدی، ارزشهای پیشنهادی، روابط با مشتری، کانالهای ارتباطی، شناخت مشتری هدف، ساختار هزینه و جریانهای درآمد.
سمت راست بوم بر روی مشتری یا بازار هدف کسب و کار شما و سمت چپ بوم بر روی تجارت و کسب و کار شما تمرکز میکند. در وسط بوم، ارزش پیشنهادی برند خود را مشخص میکنید که راهحل منحصربهفرد شما برای مشکل مشتری را نشان میدهد.
نقشه راه طراحی بوم کسب و کار همراه با 3 مثال کاربردی
ایده کسب و کار جدیدی دارید، اما نمیدانید چگونه آن را عملی کنید؟ آیا میخواهید مدل کسب و کار موجود خود را بهبود بخشید؟ 3 کسب و کار زیر را تصور کنید که در حال طراحی بوم کسب و کار خود هستند، ما مرحلهبهمرحله با استفاده از این 3 مثال هرآنچه برای طراحی یک مدل کسب و کار نیاز دارید به شما خواهیم گفت:
الف. تولیدکننده یک مسواک بامبو زیبا، کاربردی و سازگار با محیطزیست
ب. مجری و مربی برنامههای فرهنگی بومی برای مدارس و خانوادهها
ج. فروشنده طیف وسیعی از سسهای فلفلی
هرچند بخشهای مختلف بوم مدل کسب و کار مجزا هستند اما ما برخی از آنها را برای وضوح بیشتر مطلب، باهم آوردهایم.
مرحله 1: تعیین هدف کسب و کار
هدف کسب و کار شما میتواند هر چیزی باشد که شما دوست دارید، مثلاً اهداف کسب و کارهای مثال ما عبارتاند از:
- هدف الف. کاهش مقدار پلاستیکی که به محل دفن زباله میرود
- هدف ب. حفظ و بزرگداشت فرهنگ بومی، و توضیح ارتباط آن با زندگی روزمره
- هدف ج. اشتغال و کسب درآمد
مرحله 2: مشتریان و ارزش پیشنهادی
کسب و کار شما حول محور مشتریان شما متمرکز است، افرادی که فکر میکنید بهاندازه کافی انگیزه دارند تا محصول و خدمات کسب و کار شما را امتحان کنند تا از مزایای قانعکنندهای که به آنها میدهید، برخوردار شوند. وظیفه شما در این مرحله از طراحی بوم مدل کسب و کار این است که درک درستی از این اشخاص داشته باشید و پرسونای مشتری خود را بشناسید:
- شغل، وظایف و تعهدات آنها چیست؟
- امیدها، رؤیاها و آرزوهای آنها چیست؟
- اعتقادات و جهانبینی اصلی آنها چیست؟
- آیا آنها درک خوبی از اینکه چگونه ممکن است به آنچه میخواهند برسند، دارند؟
ابتدا مشتریان خود را گروهبندی کنید و هر یک از آنها را با ویژگیهای مشترکشان توصیف کنید، مانند صاحبان مشاغل کوچک، دانشآموزان، والدین و… . سپس توصیفهای مفیدی ازجمله اطلاعات جمعیتی مانند سن، نژاد، جنسیت، قد، درآمد یا کد پستی و اطلاعات روانشناختی مانند دیدگاههای سیاسی، ارزشها، اهداف و ترجیحات آنها برای هر گروه مشتری بنویسید.
تعیین ارزش پیشنهادی
در کادر ارزش پیشنهادی برند بوم مدل کسب و کار، شما باید مشخص کنید که چرا محصول و خدمات کسب و کار شما، برای مشتری ارزش ایجاد و زندگی او را بهتر میکند. به عبارتی، ارزش پیشنهادی برند شما همان دلیلی است که مشخص میکند چرا مشتریان باید بهجای رقبا، برای محصول و خدمات شما هزینه کنند.
- مشتریان و ارزش پیشنهادی کسب و کار الف:
- افراد آگاه و جوانی که میخواهند برای خود و دوستانشان هدایایی سازگار با محیطزیست بخرند و عاشق زیبایی و طبیعت دوستی کسب و کار ما هستند.
- مادرانی که میخواهند به کودکان خود مسواک زدن و دوستدار محیطزیست بودن را یادآوری کنند. آنها رنگهای منحصربهفرد مسواکهای ما را دوست دارند که باعث علاقه کودکانشان به مسواک میشود.
- مشتریان و ارزش پیشنهادی کسب و کار ب:
- مدارسی که برای دانشآموزان ابتدایی خود کارگاه میخواهند و قصد دارند دانشآموزان را با فرهنگ بومی آشنا کنند.
- زوجها و خانوادههایی که میخواهند درباره فرهنگ بومی بیشتر بیاموزند و علاقهمند به یادگیری درباره آیینها، ارتباط با طبیعت و زمین، و احساسی هستند که پس از یک تعطیلات مفید به کمک ما دریافت میکنند.
- مشتریان و ارزش پیشنهادی کسب و کار ج:
- سوپرمارکتهایی که سسهای ما را میخرند و عاشق محصولات جدید و پرفروش هستند.
- کافهها و برگر فروشیها که عاشق داشتن برندهای جدید سس تند و خوشطعم هستند که با تحریک حس کنجکاوی مشتریان، آنها را جذب میکنند.
- آشپزهای خانگی که عاشق برند معروف ما، بستهبندی پرزرقوبرق آن، گرما وطعم بینظیر آن هستند.
همانطور که میبینید، در بوم کسب و کار برای هر گروه مشتری، یک ارزش پیشنهادی منحصربهفرد تعریفشده است.
مرحله 3: کانالهای ارتباطی و ارتباط با مشتری
در این مرحله، باید به این پرسشها جواب دهید که چگونه این مشتریان را به دست میآورید، چگونه آنها را حفظ میکنید و چگونه با آنها تعامل میکنید؟
کادر کانالهای ارتباطی در بوم مدل کسب و کار فرصتی برای توضیح نحوه برخورد اولیه با مشتریان و همچنین نحوه ارائه ارزش پیشنهادی برند کسب و کار شما است. بهعنوانمثال، ممکن است شما مشتریان را از طریق تبلیغات کلیکی و وبسایت خود پیدا کنید، سپس از طریق کارگاههای حضوری یا بستههای ارسالی به آنها خدمات ارائه دهید. کادر روابط با مشتری در بوم مدل کسب و کار، روش تعامل کسب و کار شما با مشتریانتان را نشان میدهد.
- کانالهای ارتباطی و ارتباط با مشتری کسب و کار الف:
کانالهای بازاریابی ما اینستاگرام و بازاریابی دهانبهدهان است، درحالیکه کانال اصلی تحویل محصولات ما از طریق سفارشهای پستی است. مشتریان ما بهسختی به دست میآیند، اما پس از استفاده از آن اغلب مشتری وفادار ما هستند.
- کانالهای ارتباطی و ارتباط با مشتری کسب و کار ب:
راه ارتباطی با ما مراجعه حضوری است اما حضور ما در فضای دیجیتال باید بهبود یابد. ما در آستانه شروع آزمایش کلمات کلیدی هستیم. اکثر مشتریان ما هرسال برای برگزاری کارگاه در مدارس با ما تماس میگیرند بنابراین تمرکز ما بر روی دستیابی به مشتریان جدید است.
- کانالهای ارتباطی و ارتباط با مشتری کسب و کار ج:
سوپرمارکتها و کافهها نیاز به یک جلسه حضوری دارند تا خودشان محصول را ببینند به همین جهت ما در حفظ و نگهداری مشتریان خود مشکل داریم، بنابراین باید یک نماینده حضوری داشته باشیم.
همانطور که میبینید، طراحی مدل بوم کسب و کار به این 3 کسب و کار کمک کرده است تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنند و برای آن دنبال راهحل بگردند.
مرحله 4: منابع کلیدی، فعالیتهای کلیدی و شرکای کلیدی
این سه کادر توضیح میدهند که چگونه کسب و کار شما محصول و خدمات خود را تهیه و تولید و ارزش پیشنهادی برند خود را به واقعیت تبدیل میکند.
منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار، منابع موردنیاز برای راهاندازی و رشد کسب و کار شما هستند که در صورت نبود آنها فعالیت کسب و کار شما متوقف میشود؛ بهعنوانمثال: تیم مهندسی، بودجه موردنیاز، ماشینهای حملونقل و مکانی برای برگزاری جلسات.
فعالیتهای کلیدی در بوم مدل کسب و کار فرایندها و وظایفی هستند که شما باید آنها را انجام دهید تا بتوانید به مشتریان خود خدمات ارائه دهید. بهعنوانمثال، اگر بخواهید به تعطیلات بروید، جایگزین شما باید چهکار کند تا کارها بهخوبی پیش برود؟ تحویل بستههای پستی، تهیه غذا یا نوشتن گزارش مالی شرکت؟
شرکای کلیدی در کانواس کسب و کار افراد و سازمانهایی هستند که بخشی از مسئولیت را از دوش شما برمیدارند. آنها ممکن است مواد خام یا کالاهای نهایی کسب و کار شما را تأمین کنند، مشتری جذب کنند یا بهعنوان حامی کسب و کار شما عمل کنند.
- منابع کلیدی، فعالیتهای کلیدی و شرکای کلیدی کسب و کار الف:
شرکای ما، بامبو را پرورش میدهند و مسواکها را تولید میکنند. منابع ضروری برند ما، وبسایت، کانالهای فروش و مؤسس کسب و کار ما هستند. فعالیتهای ضروری ما تبلیغات، انجام سفارشها و ملاقات با سهامداران است.
- منابع کلیدی، فعالیتهای کلیدی و شرکای کلیدی کسب و کار ب:
ضروریترین منبع در بوم کسب و کار خودم هستم زیرا دانش و اعتبار من چیزی است که کل عملیات کسب و کار را ممکن میکند. فعالیتهای ضروری تبلیغات و فروش بلیت کارگاههای من است. من در حال حاضر به دنبال شرکایی هستم که بتوانند وظایف مدیریتی را بر عهده بگیرند و مدارس جدیدی را معرفی کنند.
- منابع کلیدی، فعالیتهای کلیدی و شرکای کلیدی کسب و کار ج:
پرورش فلفل و تولید سس توسط شرکا انجام میشود. منابع ضروری عبارتاند از برند، دستورالعمل تهیه سس و تیم فروش. فعالیتهای ضروری عبارتاند از ارائه محصول به سوپرمارکتها و کافههای جدید، حفظ روابط موجود و انجام سفارشهایی که از طریق وبسایت میآیند.
مرحله 5: ساختار هزینه و جریان درآمد
ساختار هزینه شامل همه هزینههایی است که باید بپردازید تا به هدف کسب و کارتان برسید، مانند: اجاره، دستمزد، مواد اولیه، تبلیغات، تجهیز فروشگاه یا پرداخت کمیسیون به شرکا. جریانهای درآمد در بوم مدل کسب و کار هم درواقع روش درآمدزایی شما را معین میکند.
- ساختار هزینه و جریان درآمد کسب و کار الف:
هزینههای اصلی در کسب و کار ما خرید مسواکها، هزینه جذب مشتری (تبلیغات و ایجاد محتوا) و هزینههای انجام سفارشها (بستهبندی، پست و حقوق کارکنان) است. درآمد ما از طریق فروش یک محصول اصلی که شامل 4 عدد مسواک در یک بسته است، حاصل میشود. جریانهای درآمدی ما در بوم مدل کسب و کار باید از طریق پیشنهادهای تکمیلی مانند نخ دندان یا دهانشویه، متنوع شود.
- ساختار هزینه و جریان درآمد کسب و کار ب:
هزینه سفر، هزینه قراردادهای اداری با مدارس، هزینه فروش و تبلیغات برای کارگاهها هزینههای اصلی کسب و کار من هستند. درآمد من بسته به نوع مشتریها متفاوت است. مدارس بهازای هر دانشآموز 15 دلار میپردازند و هزینه شرکت در کارگاهها برای هر نفر 23 دلار است.
- ساختار هزینه و جریان درآمد کسب و کار ج:
لیست طولانیای از هزینهها در بوم مدل کسب و کار من وجود دارد، از بطریها گرفته تا سس، حملونقل و برچسبگذاری و همچنین دستمزد کارکنان اداری و فروش. درآمد از یک محصول ناشی میشود – بطریهای 450 میلیلیتری سس، اما در مقادیر و قیمتهای متفاوت.
مرحله نهایی: هماهنگی و آزمایش بخشهای بوم مدل کسب و کار
بخشهای مختلف یک بوم مدل کسب و کار، چکلیستهای مستقلی نیستند! شما باید بتوانید بین بخشهای مختلف بیزینس کانواس خود هماهنگی برقرار کنید، آنها را ارزیابی کنید و در صورت امکان آنها را آزمایش کنید تا از عملی شدن ایده خود مطمئن باشید. شکست در هماهنگی بین بخش مشتری و بخش شرکت در کانواس کسب و کار، میتواند به معنای بستهشدن تمام درهای موفقیت شما در فضای تجاری و فناوری امروز باشد. برای دستیابی به قلههای موفقیت، همه جنبههای یک کسب و کار باید در یکجهت باهم حرکت کنند. این مرحله از کانواس کسب و کار، میتواند آینده کسب و کار شما را بهکلی تغییر دهد و نیازمند بررسی دقیق تمامی مراحل بالا است. یک اشتباه در هماهنگی بین جزئیات، ممکن است شما را متحمل صرف هزینه و وقت بسیاری نماید، به همین جهت، توصیه میکنیم، در این بخش حتماً از خدمات مشاوره بازاریابی دپارتمان ایده پویان ماژ استفاده کنید. کافی است با ما تماس بگیرید.