الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال

کندل هایی که تنها در یک طرف سایه دارند نیز ماربوزو به حساب می آیند.
کندل استیک ها و انواع الگو های آن
نموداری های شمعی یکی از انواع نمودار های تکنیکالی برای نمایش قیمت نسبت به زمان است که امروزه طرفداران بسیاری در غرب بدست آورده و تحلیل گر های تکنیکال زیادی از نمودار های شمعی بهره می برند.
نام دیگر این نمودار ها کندل استیک است و بخاطر شبیه بودن شکل هندسی شان نمودار شمعی نام گرفتند که از بدنه اصلی و سایه ها تشکیل شده و با استفاده از ۴ داده آماری یعنی قیمت آغازین قیمت بسته شدن بالاترین قیمت و پایین ترین قیمت در تایم فریم های مورد نظر تحلیل گر مثل روزانه یا هفتگی توسط نرم افزارهای نموداری نمایش داده می شود.
برای شناخت کامل نمودار های شمعی این مطلب را بخوانید: نمودار میله ای و نمودار شمعی ژاپنی برای تکنیکالیست ها
با کنار هم قرار گرفتن کندل های مختلف یک الگوی شمعی تشکیل می شود که با استفاده از آن می توانید آینده قیمت سهم را پیش بینی کنید. برای شناخت این الگو ها می توانید این دوره را به صورت کامل مطالعه نمایید و از آن برای پیش بینی آینده قیمت سهم استفاده کنید.
البته باید این نکته را در نظر بگیرید که صرفا با آموختن الگو های کندل استیک نمی توانیم اقدام به معامله گری کنیم و این الگوها صرفا به عنوان یک گزینه تکمیل کننده برای استراتژی معاملاتی تان محسوب می شود.
معرفی دوره ” الگوهای شمعی “
الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال از اهمیت بالایی برخوردارند و ما در این دوره قصد داریم تا سری مطالبی آموزشی از این الگوها را در اختیار مخاطبین سایت کاریمو آکادمی قرار دهیم.
هدف از دوره ” الگوهای شمعی “
هدف از این دوره آموزشی آشنایی کاربران با تعدادی از الگوهای شمعی مهم و کاربرد آنهاست. با یاد گرفتن الگوهای کندل استیک می توانید معاملات بهتری را داشته باشید و استراتژی معاملاتی تان را بهبود ببخشید.
ضرورت یادگیری” الگوهای شمعی “
با توجه به اهمیت نمودار ها در تحلیل تکنیکال و تعیین نقطه ورود و خروج و شناخت حمایت ها و مقاومت و سیگنال های خرید و فروش به همین میزان نمودار ها و الگوهای شمعی نیز مهم هستند زیرا کار کردن با این الگو ها بسیار آسان تر است. همچنین این الگو ها کمک بسیار زیادی به تحلیل گران می کنند که این باعث افزایش کارایی و اعتبار تحلیل ها می شود.
پیش نیاز دوره ” الگو های شمعی “
اگر با مباحث ابتدایی بورس آشنا نیستید بهتر است ابتدا مطالب بورس برای مبتدی ها را مطالعه کنید و اگر با مباحث ابتدایی آشنا هستید قبل از شروع دوره الگوهای کندل استیک مطالب دوره تحلیل تکنیکال را مطالعه نمایید.
ساختار الگو های شمعی :
همانطور که گفتیم الگو های شمعی از طرز خاصی از کنار هم قرار گرفتن کندل استیک ها با شرایط ویژه تعریف می شوند اما در ابتدا مباحث اولیه ای که برای توضیح این الگو ها نیاز هستند را توضیح می دهیم .
مطمعنا شرایط ویژه بازار باعث ایجاد کندل استیک های بسیار متفاوت و مختلفی می شود که هر نوع نشان دهنده ی فشار خرید و فروش،بازه های معاملات و …. است.
شمع های بلند: به شمع هایی که اختلاف قیمت آغازین و پایانی آنها به نسبت شمع های دیگر (یا میانگین بدنه شمع های دیگر آن سهام یا بازار) بیشتر است شمع های بلند گفته می شود.
شمع های کوتاه: به شمع هایی که اختلاف قیمت آغازین و پایانی آنها به نسبت شمع های دیگر (یا میانگین بدنه شمع های دیگر آن سهام یا بازار) کمتر است شمع های کوتاه گفته می شود.
بطور کلی شمع های بلند الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال نشان دهنده ی فشار زیاد معاملات و شمع های کوتاه نشان دهنده ی فشار کم معاملات است.
همانطور که قبلا گفتیم شمع های سفید یا تو خالی صعودی (قیمت پایانی بالاتر از قیمت آغازین) هستند و شمع های سیاه یا توپر نزولی هستند (قیمت پایانی پایین تر از قیمت آغازین) هستند پس:
شمع های سفید بلند به معنی غلبه خریدارن بر فروشندگان و فشار بالای معاملات خرید است و شمع های سفید کوتاه نشان از برتری ضعیف خریدارن بر فروشندگان است.
همچنین شمع های سیاه بلند به معنی غلبه قدرتمند فروشندگان بر خریداران است و شمع های سیاه کوتاه نشان از برتری ضعیف فروشندگان بر خریداران در تایم فریم مربوطه است.
هرچه طول بدنه شمع بلند تر باشد نشان از قدرت و غلبه خریداران و فروشندگان بر یکدیگر است.به شمع هایی که سایه ندارند و بدنه اصلی تمام طول شمع را فرا گرفته ماربوزو گفته می شود.
در ماربوزو های سفید قیمت آغازین پایین ترین قیمت و قیمت پایانی بیشترین قیمت است و این نشان از قدرت و فشار زیاد خریداران است که بطور مداوم با افزایش قیمت همراه بوده.
در ماربوزو های سیاه نیز برعکس ماربوزوی سفید قیمت آغازین بالاترین قیمت و قیمت پایانی پایین ترین قیمت است که نشان از فشار فروشندگان است که قیمت از ابتدای معاملات تا انتها کاهش داشته.
کندل هایی که تنها در یک طرف سایه دارند نیز ماربوزو به حساب می آیند.
بالاترین قسمت سایه نشان دهنده ی بالاترین قیمت معامله شده و پایین ترین نقطه سایه نشان دهنده ی پایین ترین قیمت معامله است هر چقدر طول سایه ها بیشتر باشد نشان از نوسانات بیشتر است و هرچقدر طول سایه ها کمتر باشد به معنی این است که قیمت های معامله شده نزدیک به قیمت های آغازی و پایانی است و قیمت نوسانات کمتری داشته است.
کندل استیک هایی که دارای سایه بالایی بلند و کوتاه پایینی هستند نشان از قدرت زیاد خریداران در ابتدای معاملات دارند اما در انتها قدرت فروشندگان بر خریداران غلبه کرده و قیمت در معاملات را پایین آورده،همچنین کندل استیک هایی با سایه بالایی کوتاه و پایینی بلند نشان از قدرت زیاد فروشندگان در ابتدای معاملات است اما در نهایت خریدارن برآنها غلبه کرده و قیمت را افزایش دادند تا قیمت پایانی در نزدیکی قیمت آغازین قرار گیرد.
الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال
فرفره:
کندل هایی که دارای سایه های بلند و یا بدنه کوچک هستند شمع های فرفره ای نامیده می شوند.این کندل ها نشان دهنده ی نوسان زیاد قیمت در طول زمان معاملات و سرگردانی معامله گران است اما در نهایت قدرت خریداران و فروشندگان تقریبا با یکدیگر برابر شده و توانایی غلبه قدرتمندی بر یکدیگر پیدا نکردند پس قیمت پایانی در نزدیکی قیمت آغازین بسته شده است و شکل نمودار شمعی مشابه فرفره شده.
برخی از کندل ها دارای بدنه بسیار بسیار کوتاهی می باشند در حدی که می توان گفت قیمت آغازین و پایانی در یک نقطه قرار گرفته و برای نشان دادن بدنه اصلی یک خط افقی رسم می شود. به این کندل استیک ها دوجی گفته می شود.دوجی ها یکی از ساختار های مهم در الگو های شمعی مهم در بازار هستند.
قرار گرفتن بدنه اصلی دوج ها در بالا،پایین و وسط کندل باعث الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال ایجاد اشکال مختلفی از دوج ها می شود.
آموزش الگوهای کندل استیک (شمعی ژاپنی) در تحلیل تکنیکال
آموزش کار با الگوهای کندل استیک (شمع ژاپنی) در تحلیل تکنیکال
در این مطلب کار با الگوهای کندل استیک (شمع ژاپنی) را به شما آموزش می دهیم.
در این مطلب از سایت بورس فردا قصد داریم نحوه کار الگوهای کندل شمع ژاپنی در تحلیل تنیکال را به شما آموزش دهیم. الگوهای کندل ژاپنی در نمودارهای معاملاتی ظاهر می شوند. معاملهگران حرفه ای معتقدند که میتوانید از آنها برای پیشبینی عملکرد قیمت در آینده استفاده کنید. کندلهای ژاپنی در مقایسه با نمودارهای میلهای، اطلاعات دقیقتری درباره تغییرات قیمت ارائه میدهند. کندل های ژاپنی محبوب ترین نوع نمودار هستند زیرا چهار نقطه مهم را نشان می دهند که اطلاعات کاملی را در اختیار معامله گران قرار می دهد. علاوه بر این، برخی از قابل اعتمادترین الگوها را تشکیل می دهند که جهت بازار را با دقت بالایی پیش بینی می کنند.
- بیشتر بخوانید:توصیه های طلایی برای معامله گران فارکس
آموزش کار الگوهای کندل شمع ژاپنی
نمودارهای تحلیل تکنیکال را می توان به سه روش نشان داد:
- نمودار شمع ژاپنی(candle stick)
- نمودار میله ای (bar chart)
- نمودار خطی (Line chart)
معرفی کندل ها
کندل ها که از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند، اطلاعات بیشتری را نسبت به الگوهای میله ای و خطی به ما منتقل می کنند، این کندل ها می توانند صعودی و نزولی باشند که معمولا کندل های صعودی را با رنگ های سفید یا سبز و کندل های نزولی را با رنگ های سیاه یا قرمز نمایش می دهند.
- تعریف اجزای تشکیل دهنده یک کندل صعودی
ساعات معاملاتی در بورس ایران از 9 صبح تا 12:30 ظهر است و از ساعت 8:30 تا 9 صبح نیز زمان پیش معاملاتی می باشد که در این زمان فقط می توان به ثبت سفارش پرداخت و خرید و فروش انجام نمی شود. در بازار فارکس و ارز دیجیتال محدودیت زمانی معامله و زمان پیش معاملاتی وجود ندارد.
اولین معامله ای که در دوره زمانی روزانه (DAILY) یا هر دوره زمانی دیگر انجام می شود. مثلا نمادی در بورس ایران ساعت 9 صبح که معاملات آغاز می شود، با قیمت 1000 تومان معامله می شود. پس قیمت OPEN این کندل 1000 تومان می باشد.
نکته 1 : رنگ کندل به صعودی و نزولی بودن آن بستگی دارد که در این قسمت کندل ها را به صورت پیش فرض صعودی در نظر گرفته ایم.
نکته 2: پس از آغاز معاملات و تسکیل کندل جدید، قیمت دائما در حال نوسان است و می تواند پایین تر یا بالاتر از قیمت OPEN معامله شود.
به پایین ترین قیمتی که آن نماد در هر دوره زمانی معامله می ششود، قیمت LOW کندل گفته می شود. مثلا نمادی که در قیمت 1000 تومان در دوره زمانی باز الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال می شود، ممکن است نزول کند و قیمت 990 تومان و حتی پایین تر را به خود ببیند.
به بالاترین قیمتی که نماد در هر دوره زمانی معامله می شود، قیمت High کندل گفته می شود. مثلا بعد از این که معاملات در هر دوره زمانی آغاز می شود و سطح open کندل شکل می کیرد، به بالاترین قیمتی که در هر دوره زمانی در نمادی معامله می شود مثلا قیمت 1030 تومان قیمت high می گویند.
به قیمت آخرین معامله ای که در هر دوره زمانی در یک نماد معامله می شود، قیمت close کندل گفته می شود. به عنوان مثال در بورس ایران که تا ساعت 12:30 ظهر معاملات انجام می شود، به آخرین قیمتی که قبل از بسته شدن بازار در هر نمادی معامله می شود، قیمت close می گوییم. برای مثال در این کندل، قیمت close می تواند 1020 تومان باشد.
با توجه به مطالب گفته شده، هر کندل از یک بدنه اصلی ساخته شده است که از open تا close می باشد. به پاره خط بالای کندل، شاخ و به پاره خط پایین کندل، دُم می گوییم.
هر کندل را می توان به صورت 4 عدد متوالی نشان داد که ترتیب آن ها بسیار مهم است. در این استاندارد حرف اول هر سطح از قیمت کندل قرارا گرفته است. قیمت ذکر شده در مثال ها را در این استاندارد یادداشت می کنیم.
علم کندل استیک و الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال
باید بدانیم هیچ سیستم معامله گری وجود ندارد که فقط معاملات سودده تولید کند. تصمیمات اکثر معامله گران در بازار حاصل چند فاکتور اساسی است که شامل تجربیات شخصی، احساسات و توانایی فرد در تحلیل جریان گستردهای از اطلاعات است. این اطلاعات شامل دادههای تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، اخبار و … هستند. تحلیل تکنیکال برای معامله گران یکی از ابزارهای ارزشمند محسوب میگردد. نمودارهای کندل استیک – Candlestick یا شمعی ژاپنی یکی از منحصربهفردترین و دقیقترین روشهای این نوع از تحلیل است، به گونهای که میتوان گفت درک نمودارهای کندل استیک برای هر معامله گر ضروری است.
عامل اصلی حرکات قیمتی سهام احساسات و افکار معامله گران بازار است. نمودارهای شمعی ژاپنی میتوانند به راحتی تصویری ساده از احساسات بازار و در مجموع تمامی معامله گران را در اختیار ما قرار دهند. از دیگر مزایای این نوع از تحلیل تکنیکال، قابلیت بالا در تفسیر حرکات قیمتی سهام است.
در واقع چیزی که سبب محبوبیت این نوع از نمودارها گشته ارائه اطلاعات جامع در عین سادگی است.
علم کندل استیک تنها یک روش تحلیلی جهت تشخیص الگو نیست. بلکه این علم تعامل میان خریداران و فروشندگان را به روشنی نشان میدهد. تمام اطلاعات مورد نیاز جهت رسم نمودارهای کندل استیک شامل ۴ قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین و پایینترین (open-close-high- low) است.
علم کندل استیک احتمالاً یکی از قدیمیترین اشکال تحلیل تکنیکال است و قدمت آن به اوایل قرن ۱۷ میلادی برمیگردد. زمانی که مانهیسا هما، تاجر ثروتمند ژاپنی، این روش را جهت تحلیل معاملات برنج ابداع کرد. در برخی منابع از مانهیسا هما با عنوان پدر علم کندل استیک یاد میشود. جالب است بدانید که او در سال ۱۷۵۵ کتابی را با عنوان ” The Fountain of Gold: The Three Monkey Record of Money ” نوشته است که احتمالاً اولین کتاب معامله گری تاریخ است. این یعنی تقریباً پیش از آنکه کشور کنونی ایالاتمتحده آمریکا وجود داشته باشد ژاپنیها در معاملات خود ازین علم بهره میبردهاند. متأسفانه معادل فارسی برای کتاب وجود ندارد.
مانهیسا هما در قالب این عنوان بیان میکند که یک معامله گر برای دستیابی به چشمه طلا باید از سه چیز دوری کند:
- شیطان را نبین.(محو تماشای روند صعودی یا نزولی در بازار نشو) چرا که تغییر روند بازار جریانی همیشگی دارد. شاید دلیل تأکید بیشتر تکنیکهای کندل استیک بر روی الگوهای بازگشتی در مقایسه با الگوهای ادامهدهنده نیز همین باشد.
- به شیطان گوش نده.(به اخبار گوش نده و با تکیه بر اخبار معامله نکن)
- با شیطان صحبت نکن.(پس از تحلیل در مورد معاملاتی که قصد اجرایشان را داری با دیگران صحبت نکن)( استیو نیسون، ۱۹۹۴)
در دسامبر سال ۱۹۸۹ استیو نیسون آمریکایی برای اولین بار علم نمودارهای شمعی ژاپنی را تحت عنوان مقالهای به جهان معرفی کرد.
بدنه کندل شمعی ژاپنی
در هر کندل، حد فاصل میان قیمت باز شدن و بسته شدن سهم را بدنه کندل مینامیم. ارتفاع بدنه اختلاف میان قیمت باز شدن و بسته شدن خواهد بود. بهصورت استاندارد اگر قیمت بسته شدن از قیمت باز شدن کمتر باشد، بدنه توپر و نزولی و در صورتیکه قیمت بسته شدن بیشتر از قیمت باز شدن سهم باشد. بدنه توخالی یا صعودی خواهیم داشت.
سایه کندل شمعی ژاپنی
هر کندل میتواند شامل خطوطی در بالا یا پایین بدنه نیز باشد که سایه یا shadow نامیده میشود. این خطوط نشاندهنده بالاترین و پایینترین قیمتی است که در طول روز مورد معامله قرارگرفتهاند. در تحلیل کندل استیک این سایهها نشاندهنده هیجانات بازار است.
سایه بالایی: بالاترین قیمت
سایه پایینی پایینترین قیمت
هر کندل بسته به شکل خود نام خاصی دارد. در نتیجه تحلیل و تفسیر متفاوتی نیز خواهد داشت. بلندی و کوتاهی بدنه، داشتن یا نداشتن سایهها و یا بلندی و کوتاهی آنها، هرکدام اطلاعات خاصی را از بازار به ما منتقل میکند. با استفاده از تفسیر و تحلیل کندل امروز میتوان کندل فردای بازار را پیشبینی کرد.
شاید با داستان پرنده افسانهای ققنوس آشنایی داشته باشید. این پرنده در انتهای عمر خود در تلی از خاشاک میسوزد و از خاکسترش ققنوس تازهای حیات مییابد. در مورد کندلها نیز میتوان گفت کندل امروز از خاکستر کندل روز قبل ایجاد میگردد. به همین دلیل در علم کندل استیک هر کندل میتواند سناریوی محتمل خاصی را برای فردای بازار پیشبینی کند. الگوهای کندل استیک از یک یا چند کندل ( نهایتاً ۵ یا ۶ کندل) تشکیل میشوند.
این الگوها به دو دسته بازگشتی و ادامهدهنده تقسیم میشوند که در دوره آموزش بورس کالج تی بورس با برخی از آنها آشنا شدیم. در این سری مقالات به بررسی و معرفی سایر الگوهای کندل استیک میپردازیم.
الگوهای بازگشتی کندل استیک
۱- الگوی تک کندلی Belt hold نزولی
این الگو در انتهای روند صعودی تشکیل میشود. در این الگو قیمت آغازین با گپ (شکاف) رو به بالا باز میشود، در ادامه شاهد هیچ سایه بالایی نیستیم قیمت از نقطه آغاز رو به پایین حرکت کرده و بدنه نسبتاً بزرگی را ایجاد میکند. در تحلیل علم کندل استیک اگر سایه و بدنه این الگو فاصله گپ (شکاف) را پُر نماید میتواند نشانگر آغاز روند نزولی باشد.
۲- الگوی تک کندلی Belt hold صعودی
این الگو در روند نزولی تشکیل میشود. در این الگو قیمت آغازین با گپ (شکاف) رو به پایین باز میشود ،در ادامه شاهد هیچ سایه پایینی نیستیم. قیمت از نقطه آغاز رو به بالا حرکت کرده و بدنه نسبتاً بزرگی را ایجاد میکند. اگر سایه و بدنه این الگو، فاصله گپ (شکاف) را پُر نماید میتواند نشانگر آغاز روند صعودی باشد.
۳- الگو دو کندلی Matching High
این الگو در انتهای روند صعودی و از دو کندل تشکیل میگردد، بدین صورت که کندل روز اول یک کندل صعودی بلند است، کندل روز دوم نیز یک کندل صعودی بلند یا نیمه بلند (فول بادی، نیمه فول بادی) خواهد بود. اما قیمت بسته شدن کندل روز دوم تقریباً برابر با قیمت بسته شدن کندل روز اول است. نکته آخر این که دو کندل فاقد سایه بالایی بوده و یا سایه بالایی کوچکی خواهند داشت. در تحلیل و تفسیر علوم کندل استیک این الگو میتواند نشاندهنده تشکیل یک پیووت سقف و آغاز روند نزولی باشد.
۴- الگو دو کندلی Matching low
این الگو در انتهای روند نزولی و از دو کندل تشکیل میگردد. دقیقاً برعکس الگوی قبلی کندل روز اول یک کندل نزولی بلند، کندل روز دوم نیز کندل نزولی بلند یا نیمه بلند (فول بادی یا نیمه فول بادی) و قیمت بسته شدن کندل روز دوم تقریباً برابر با قیمت بسته شدن کندل روز اول است. دو کندل فاقد سایه پایینی یا دارای سایه پایینی کوچک خواهند بود. تشکیل الگو بیانگر ایجاد پیووت کف و آغاز روند صعودی خواهد بود.
۵- الگو دو کندلی هارامی متقاطع ( مادر و بچه متقاطع) نزولی
با الگوی هارامی در دوره آموزش بورس کالج تی بورس آشنا شدیم. اساس تشکیل این الگوی مادر و بچه یک کندل با بدنه بلند و کندل دوم با بدنه کوچکتر است. الگوی هارامی متقاطع در مقایسه با هارامی معمولی اعتبار بیشتری دارد؛ چراکه کندل دوم در هارامی متقاطع یک کندل دوجی است. درحالیکه در هارامی معمولی کندلی با بدنه کوچکتر است.
هرچه میزان شک و تردید بازار در کندل دوم بیشتر باشد احتمال برگشت بازار و اعتبار الگو نیز بیشتر میشود. همانطور که میدانیم کندل دوجی نشاندهنده تردید و دودلی بازار است. الگوی هارامی متقاطع نزولی در انتهای روند صعودی تشکیل میشود و میتواند نشاندهنده برگشت بازار و آغاز روند نزولی باشد.
۶- الگو دو کندلی هارامی متقاطع (مادر و بچه متقاطع) صعودی
این الگو در انتهای روند صعودی تشکیل میشود. کندل اول بدنه بلند یا فول بادی و کندل دوم یک کندل دوجی خواهد بود که در دل کندل اول جای میگیرد. به طور کلی در الگوی هارامی بدنه کندل اول همرنگ روند پیشین بازار خواهد بود. یعنی در روند صعودی بدنه کندل اول توخالی و در روند نزولی ، توپر خواهد بود.
۷- الگو دو کندلی MEETING LINES نزولی
به طول کلی الگوی MEETING LINES زمانی تشکیل میشود که کندلهایی با دو رنگ متفاوت و قیمت بسته شدن یکسان در کنار هم ایجاد میشوند. کندل اول بیانگر روند قبلی سهم و کندل دوم بیانگر احتمال تغییر روند است. در برخی از منابع این الگو به خطوط ضد حمله نیز معروف است. در نوع نزولی آن روز اول با یک کندل توخالی بلند برخورد میکنیم، در ابتدای روز دوم شاهد افزایش تقاضا خواهیم بود به گونهای که الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال نقطه باز شدن سهم در قیمتهای بالاتر است اما در ادامه با افزایش عرضه قیمت بسته شدن در محدوده قیمت بسته شدن روز قبل قرار میگیرد.
۸- الگو دو کندلی MEETING LINES صعودی
در این الگو با شرایطی عکس الگوی قبل مواجهیم. پس در روز اول با یک کندل توپر بلند برخورد میکنیم. در حالیکه روز دوم اگرچه در ابتدا با افزایش عرضه مواجه میشویم اما در ادامه شاهد افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت خواهیم بود. به گونهای که قیمت بسته شدن کندل روز دوم برابر با قیمت بسته شدن کندل روز اول خواهد بود. این دو الگو میتوانند نشاندهنده تغییر روند قیمتی سهم باشند. اما نکته مهم اینجاست که هر دو نیازمند کندل تائید میباشند.
۹- الگو سه کندلی سه سرباز سفید
این الگو که در روند نزولی شکل میگیرد، از مجموعهای از کندلهای تو خالی بلند تشکیلشده است. اگر قیمت باز شدن هر کندل در میانه بدنه کندل قبلی باشد بهتر است. این حرکت صعودی پلهای بیانگر اتمام روند نزولی و آغاز روند صعودی خواهد بود.
۱۰- الگو سه کندلی سه کلاغ سیاه
این الگو دقیقاً برعکس الگوی سه سرباز سفید در روند صعودی شکل میگیرد و از سه کندل تو پر بلند تشکیل میشود. اگر قیمت باز شدن هر کندل در میانه بدنه کندل قبلی باشد بهتر است. وقوع این الگو از منظر هلم کندل استیک، پیامی واضح مبنی بر تغییر روند صعودی قیمت میباشد. (ال-موریس،۲۰۰۶)
طی دو دهه گذشته نمودارهای کندل استیک محبوبیت زیادی را در میان سرمایه گذاران و معامله گران کسب کردهاند. این نوع از تحلیل جهت پیشبینی روند قیمتی تنها در چند روز آینده سهم مناسب است. این در حالی است که سایر روشهای تحلیل تکنیکال میتوانند رفتار قیمتی سهم را در هفتهها یا ماههای آتی پیشبینی کنند.
در حقیقت میتوان گفت ارزش تحلیل الگوهای شمعی ژاپنی در ترکیب با سایر روشهای تحلیلی آشکار میشود و نمیتوان تنها با اکتفا به این نوع از تحلیل به معامله گری پرداخت. در استفاده از الگوهای کندل استیک توجه به این نکته ضروری است که الگوهای کندلی تنها در روندهای مشخصی از اهمیت برخوردارند؛ بنابراین پیش از بررسی آنها باید روند حرکات قیمتی سهم را تعیین کنیم. پس از آن با بررسی الگوهای کندل استیک میتوانیم رفتار معامله گران را با نزدیک شدن به نقاط حمایتی یا مقاومتی چارت تحلیل و تفسیر کرده و از این طریق رفتار آنها را در روزهای آتی پیشبینی نماییم.
نتیجهگیری
در حقیقت میتوان گفت که با استفاده از سایر روشهای تحلیل تکنیکال میتوان نقاط و نواحی مهم و حیاتی را بر روی چارت مشخص کرد و سپس با استفاده از علم کندل استیک نگرش و احساس بازار نسبت به این نواحی آشکار میشود.
میتوان گفت علم کندل استیک برای افرادی که تنها با دید سرمایهگذاری بلندمدت وارد بازار سهام میشوند کاربرد زیادی ندارد. این نوع از تحلیل تکنیکال ابزاری جهت معامله گری و تعیین دقیق نقاط ورود یا خروج در آن میباشد. به نظر شما در بازار سهام تفاوت میان دیدگاه سرمایهگذاری با معامله گری چیست ؟ شما کدام یک را ترجیح میدهید؟
انواع الگوهای کندل استیک (بخش دوم)
در مبحث بررسی انواع الگوهای شمعی در مقاله قبلی 8 نمونه از الگوهای پرتکرار را معرفی کردیم. با توجه به تنوع بالایی که این نمودارها در تحلیل و بررسی تکنیکال قیمتها در بازارهای مالی دارند، در این مقاله چند الگوی کندل استیک دیگر را معرفی خواهیم کرد. بدیهی است که آشنایی با این الگوها و توانایی شناسایی آنها در تحلیل نوسانات قیمتی، کمک زیادی به پیش بینیها و موفقیت در بازارهای مالی خواهد کرد؛ با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
انواع الگوهای کندل استیک (بخش دوم)
همانطور که می دانید، معاملهگران در بازارهای مالی از جمله فارکس برای تحلیلهای خود از سه نوع نمودار استفاده میکنند که شامل نمودار خطی، میلهای و البته کندل استیک می باشند. از میان اینها می توان گفت الگوهای کندل استیک به دلیل استفاده آسان و قابل فهم بودن نسبت به سایر نمودارها از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند؛ از این جهت برای حضور موفقیت آمیز در بازارهای مالی بایستی به انواع الگوهای کندل استیک اشراف داشت. در ادامه مابقی این الگوها را معرفی خواهیم کرد:
الگوی پوشاننده صعودی
این مورد از انواع الگوهای شمعی دارای دو شمع است که رنگهای متضادی دارند. این الگو در انتهای روند نزولی ایجاد میشود. شمع اول دارای بدنه سیاه رنگ و شمع دوم دارای بدنه سفید رنگ است؛ شمع دوم نشان دهنده روند صعودی است. علت نام گذاری این الگو آن است که شمع دوم کل شمع اول را پوشش میدهد. البته توجه داشته باشید که در این الگو وجود یا عدم وجود سایه مهم نیست.
آلگوی سه مکعب سفید
این الگو هم همانطور که از نامش مشخص است، دارای سه شمع سفید رنگ است. نحوه قرارگیری این سه شمع در الگوی سه مکعب سفید، صعودی است. در این الگو میان شمع ها شکاف نزولی وجود دارد که نشان دهنده تغییر پرقدرت شدید روند نزولی به صعودی است.
الگوی ابر تیره
این الگو هم دو شمع با رنگهای متفاوتی دارد. ازجمله مهمترین نتایجی که میتوان از این الگو برداشت کرد، رسیدن سهم به قیمت مقاومت است. در این الگو هر دو شمع دارای بدنه بزرگ هستند.
ابتدای الگو شمع اول با رنگ سفید ایجاد میشود و در ادامه شمع دوم که حداقل ۵۰ درصد از شمع اول را پوشش میدهد تشکیل میشود. اگر این دو شمع در نقاطی بالاتر از سایر شمعها ایجاد شوند نشان دهنده تغییر روند از صعودی به نزولی میباشد.
الگوی رسوخ گر
این الگو برعکس الگوی ابر تیره میباشد و ابتدای آن شمع مشکی ایجاد شده و در ادامه شمع سفید که حداقل ۵۰ درصد از شمع مشکی را پوشش میدهد، ایجاد میشود. ازجمله نتایجی که میتوان از این الگو استنباط کرد، افزایش قیمت سهم و تغییر روند از نزولی به صعودی میباشد.
الگوی ستاره صبحگاهی
این الگو سه شمع دارد. مهمترین نتیجهای که میتوان از این نمودار گرفت این است که آغاز روند صعوی در انتهای آغاز روند نزولی است. به طور معمول الگوی ستاره صبحگاهی در انتهای روند نزولی ایجاد میشود. همانطور که گفتیم این الگو دارای سه شمع است که معنا مفهوم هر شمع به شرح زیر هستند:
شمع اول: به معنای روندی نزولی و پرقدرت است.
شمع دوم: این شمع به طور معمول بدنه بزرگ و سایه ندارد و میتواند شکل صعودی یا نزولی داشته باشد.
شمع سوم: این شمع به نسبت شمع دوم حالت صعودی دارا میباشد.
الگوی سه ستاره صعودی
این الگو هم دارای سه شمع است. نحوه قرار گرفتن این سه شمع نسبت به هم میتواند نشانه روند صعودی یا نزولی بازار باشد. برای مثال درصورتی که بین شمع یک و دو یک شکاف نزولی وجود داشته باشد و بین شمع دو و سه یک شکاف صعودی ایجاد شود، به معنای تغییر روند بازار از نزولی به صعودی است.
الگوی ستاره عصرگاهی
این الگو نیز مانند الگوهای قبلی متشکل از سه شمع است و از نظر نتیجه کاملاً بالعکس الگوی ستاره صبحگاهی است. به طوری که در آن آغاز روند نزولی در انتهای روند صعودی قرار دارد. در این الگو، شمع اول صعودی و پرقدرت است، شمع دوم کوچک است و معمولاً سایه ندارد و شمع سوم نزولی است.
الگوی سه کلاغ سیاه
این الگو حاکی از خبرهای بد برای معاملهگران است؛ خبرهایی که از کاهش قیمت سهم در بازار حکایت دارند. از جمله نتایجی که میتوان از این الگو بدست آورد، الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال ادامه روند نزولی و کاهش ارزش سهم است. این الگو متشکل از سه شمع به رنگهای مشکی است که معمولاً دارای اندازه یکسانی بوده و به صورت نزولی پشت سر هم قرار گرفتهاند.
الگوی سه سرباز سفید
این الگو دقیقاً برعکس الگوی سه کلاغ سیاه است و همانطور که مشخص است، دارای خبرهای مثبتی برای معاملهگران است؛ خبرهایی که از روند صعودی بازار حکایت دارند. این الگو الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال شامل سه شمع سفید رنگ است که به صورت صعودی پشت سر هم قرار گرفتهاند. این الگو بیانگر این موضوع است که خریداران قدرتمندی برای سهم مدنظر در بازار حاضر هستند و ارزش سهم رو به افزایش خواهد بود.
الگوی تاسوکی رو به پایین
الگوی تاسوکی رو به پایین است که متشکل از سه شمع است. بر اساس این الگو، دو شمع به رنگ مشکلی به صورت نزولی و یک شمع به رنگ سفید به صورت صعودی قرار گرفته است؛ دو شمع نزولی، نشان دهنده قدرت فروشندگان و شمع سفید و صعودی نشان دهنده شناسایی سود به وسیله فروشندگان است.
الگوی سه خط حمله
آخرین مورد از انواع الگوهای کندل استیک الگوی سه خط حمله است. این الگو به تنهایی استفاده نمیشود و به صورت ترکیبی با سایر الگو مورد استفاده قرار میگیرد. در این الگو سه شمع به صورت نزولی قرار گرفتهاند و پس از آن سه شمع با بدنه بزرگ به صورت صعودی قرار میگیرند. مهمترین نتیجهای که میتوان از این الگو استباط کرد، این است که قیمت به محدوده باز شدن شمع اول باز می گردد.
کندل استیک چیست؟
کندل استیک (نمودار شمعی) یک نوع نمودار قیمت است که ابزاری عالی و کارآمد برای بررسی و تخمین وضعیت آینده بازار، در تحلیل تکنیکال به شمار می رود. آموزش استفاده از کندل استیک، به عنوان یک روش تحلیلی کارآمد، یکی از مهمترین مباحثی است که در دوره تحلیل تکنیکال مجتمع فنی نیاوران، به آن پرداخته می شود.
بطور کلی، در بازار سرمایه اظهار نظر و ارائه پیش بینی درباره هر سهم، نیازمند تحلیل و بررسی قیمت ها است و ارائه این تحلیل ها، تنها با استفاده از نمودارها ممکن می باشد. برای این منظور نمودارهای مختلفی وجود دارد که هر کدام روش و عملکرد خاص خود را دارد.
نمودارهای قیمتی، دارای سه روش نمایش شناخته شده و مشهور، به نام های روش میله ای، روش خطی و روش شمعی هستند. برای آشنایی با نمودار شمعی یا کندل استیک، ابتدا باید شیوه عملکرد دو روش دیگر را بدانید. در ادامه به الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال بررسی و تشریح دو روش میله ای و خطی پرداخته و سپس به نمودار شمعی می پردازیم.
روش نمایش میله ای در نمودار قیمت
این روش نمایش، دارای چهار قسمت است که در این قسمت ها، قیمت آغازین یا Open، بیشترین قیمت سهم در یک بازه معاملاتی یا High، کمترین قیمت سهم در یک بازه معاملاتی یا Low و قیمت پایانی یا Close نمایش داده می شود.
در این نمودار، اطلاعات روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه به شکل میله های جداگانه، نشان داده می شود و هر یک از میله ها، بیانگر معاملات همان روز، هفته یا ماه مربوط به سهام است. اطلاعات هر میله، شامل اطلاعات خرید و فروش بازه معاملاتی می باشد، به نحوی که خط سمت راست میله، قیمت آغازین و خط سمت چپ، قیمت پایانی را نشان می دهد. بیشترین و کمترین قیمت ها نیز در بالا و پایین میله نمایش داده می شود. بدین ترتیب هر گاه که قیمت آغازین از قیمت پایانی کمتر باشد، نمودار صعودی و مثبت بوده و برعکس، هر گاه که قیمت آغازین بیشتر از قیمت پایانی باشد، نمودار نزولی و منفی خواهد بود.
نمودارهای میله ای اگر چه می توانند صعود و نزول قیمت ها را ار ابتدا تا الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال انتها نشان دهند، اما در ارائه الگوهای تغییر قیمت ها ناموفق بوده اند.
روش نمایش خطی در نمودار قیمت
در روش نمایش خطی، تنها قیمت پایانی یا Close نمایش داده می شود و سایر اطلاعات در آن کاربردی ندارد. به همین سبب این روش نمایش، نمی تواند دورنمای مطلوبی از اطلاعات مورد نیاز در بازه معاملاتی ارائه کند و تنها کاربرد مهم آن، تشخیص شکست سطوح مقاومتی و حمایتی برای تحلیلگران است.
نمودار شمعی
روش نمایش شمعی، نخستین بار توسط ژاپنی ها مورد استفاده قرار گرفت و از آنجا که شکل نمودارها، شباهت بسیاری به شمع داشت، به آن کندل استیک یا نمودار شمعی گفته می شود. در نمودار شمعی یا کندل استیک، از همان اطلاعات روش میله ای استفاده می گردد، با این تفاوت که بخش دیگری به نام بدنه یا body نیز در آن وجود دارد. بدنه، به شکل یک مستطیل و در قسمتی حد فاصل میان قیمت ابتدایی و نهایی قرار دارد. در اینجا نیز کندل صعودی یا کندل نزولی، با استفاده از اختلاف قیمت آغازین و پایانی مشخص می شود.
ماهیت بصری کندل استیک، به نحوی است که به خوبی می تواند نقاط ضعف و کمبودهای نمودارهای خطی و میله ای را پر کرده و بسیار مورد توجه تحلیلگران قرار گیرد. نمودارهای شمعی دارای آرایش ها و الگوهای مختلفی هستند که در ادامه شرح خواهیم داد.
اجزای کندل استیک
کندل استیک یا نمودار شمعی، دارای اجزای مختلفی است که در ادامه به بررسی مختصر هریک خواهیم پرداخت. اما یادگیری تخصصی و کامل تجزیه و تحلیل این اجزا و بکارگیری آن ها در تحلیل های بورسی، قطعا مستلزم حضور در دوره های آموزشی تحلیل تکنیکال و دوره های جامع بورس، مانند دوره بورس مجتمع فنی نیاوران است.
رنگ بدنه نمودار شمعی
در نمودارهای شمعی، رنگ بدنه و همچنین سایه پایین و سایه بالا، اهمیت بسیاری دارد و هر کدام از این موارد، بیانگر شرایط ویژه ای است؛ برای مثال هنگامی که یک نمودار شمعی سفید و توخالی، دارای سایه کوتاهی باشد، به معنی صعودی بودن نمودار و بالاتر بودن قیمت پایانی از قیمت آغازین است و هنگامی که نمودار شمعی، تو پر و یا به رنگ مشکی باشد، به معنای نزولی بودن نمودار و کوچک بودن قیمت پایانی است.
در واقع بدنه، ابزاری برای نشان دادن منفی یا مثبت بودن نمودار است. در نتیجه کندل استیک های صعودی، دارای بدنه تو خالی و کندل استیک های نزولی، دارای بدنه تو پر هستند. سایه نیز بیانگر حداقل و حداکثر قیمت در یک بازهی معاملاتی است.
اندازه بدنه نمودار شمعی
علاوه بر رنگ بدنه، اندازه بدنه نیز در کندل استیک ها دارای اهمیت است. هر چقدر که بدنه بزرگ تر باشد، نشانگر قدرت بیشتر خریداران یا فروشندگان در بازار بورس خواهد بود.
برای تشخیص این امر که این بدنه بزرگ، بیانگر قدرت بالای خریدار است یا فروشنده، باید مجددا به رنگ بدنه توجه کرد؛ رنگ سفید یا توخالی بدنه نمودار شمعی، نشان دهنده قدرت بالای خریداران می باشد و بر عکس، بدنه توپر یا تیره رنگ و بزرگ، قدرت بالای فروشندگان را نشان می دهد.
کندل سفید در محدوده حمایت و کندل تیره در محدوده مقاومت نیز به ترتیب بیانگر صعود قیمت و افت قیمت ها خواهد بود. بنابراین بالاتر بودن قیمت پایانی از قیمت آغازین و صعودی بودن نمودار، منجر به تیره شدن بدنه و قدرت فروشندگان خواهد شد. در مقابل، پایین تر بودن قیمت نهایی از قیمت ابتدایی، منجر به نزولی شدن نمودار و قدرت خریداران خواهد شد.
سایه نمودار شمعی
همانگونه که گفته شد، سایه ها بیانگر بیشترین و کمترین قیمت روز در بورس هستند. بنابراین در صورتی که قیمت ابتدایی سهم و قیمت پایانی، با بیشترین و کمترین قیمت سهم برابر باشند، سایه ای در نمودار تشکیل نخواهد شد.
در کندل استیک، توجه به این نکته که سایه در بالای نمودار قرار دارد یا در پایین، بسیار حائز اهمیت است. سایه های بلند نیز نشان دهنده انجام معاملات سهم در خارج از قیمت ابتدایی و نهایی می باشند. با این اوصاف می توان گفت که اگر سایه بالایی در نمودار شمعی بلند باشد، بیانگر قدرت خریداران است؛ زیرا منجر به افزایش قیمت سهم شده است. با این حال، همچنان می تواند بیانگر فروشندگان خیلی قوی نیز باشد؛ چرا که منجر شده که سهم در محدوده قیمت پایانی بسته شود.
در مقابل، بلند بودن سایه پایینی نیز نشانگر قدرت بالای فروشندگان است؛ زیرا منجر به کاهش قیمت سهم می گردد و همچنان می تواند نشان دهنده خریداران خیلی قوی نیز باشد؛ زیرا قیمت در محدوده ابتدای بسته شده است.
9 الگوی کندل استیک
نمودارهای شمعی دارای دو الگوی کلی ادامه دهنده یا بازگشتی هستند که هر کدام از این دو نیز انواع مختلف دارند. الگوهای ادامه دهنده بیانگر ادامه مسیر بازار سرمایه هستند و تا زمانی که قیمت نهایی بالاتر یا پایین تر بماند، روندها صعودی یا نزولی باقی خواهد ماند.
اما الگوهای بازگشتی، نشان دهنده تغییر در روند بازار سرمایه اند. الگوهای بازگشتی کندل استیک نیز دو نوع خرسی و گاوی دارند که نوع نخست، بیانگر بازگشت روند نزولی و نوع دوم، بیانگر بازگشت روند صعودی است. نمودارهای شمعی با توجه به شیوه آرایش و اندازه اجزای مختلف، دارای نام ها و عملکردهای متفاوتی هستند که در ادامه شرح خواهیم داد:
1- الگوی کندل استیک مارابوزو
کندل مارابوزو یک الگوی دو شمعی است با بدنه ای بسیار بلند و بدون سایه که به شکل قاطعانه ای، قدرت عاملان صحنه سرمایه گذاری را نشان می دهد. هنگامی که هر دو نمودار شمعی کندل مارابوزو سفید و تو خالی باشند، به آن مارابوزو گاوی گفته می شود و بیانگر قدرت خریداران است. نمودارهای تیره و تو پر نیز بیانگر قدرت فروشندگان بوده و مارابوزو خرسی نام دارد.
2- الگوی کندل استیک دوجی
کندل دوجی دارای سایه های بسیار بلند و بدنه بسیار کوتاه است که نمایشگری برای حالت تعادل و موازنه میان خریداران و فروشندگان در بازار سرمایه می باشد. به عبارت دیگر، این کندل، حالاتی از بی تصمیمی و تردید را در بازار سهم ها نشان می دهد و معمولا در پایان روندها به وقوع می پیوندد.
کندل دوجی صلیب: نمودار دوجی با پایه بلند، نشانگر قدرت خریدار و فروشنده است و شکلی شبیه به یک صلیب دارد.
کندل دوجی سنجاقک: نمودار دوجی سنجاقک، فشار خرید در برابر عرضه سنگین را نشان می دهد و شکلی شبیه به حرف T دارد.
کندل دوجی سنگ قبر: دوجی سنگ قبر، با اشاره به فشار فروش سنگین در برابر تلاش خریداران، شکلی دقیقا بر عکس دوجی سنجاقک را نشان می دهد و به حالت T برعکس می باشد.
کندل دوجی چهار قیمت: دوجی چهار قیمت نیز با شکل یک خط افقی صاف، بیانگر صف خرید یا فروش است و در بازارهای دارای دامنه نوسانات بسیار، به وقوع می پیوندد.
3- الگوی کندل استیک فرفره
نمودار شمعی فرفره نیر مانند نمودار دوجی حکایت از بی تصمیمی در بازار سرمایه دارد، اما بر خلاف نمودار دوجی، دارای بدنه بلندتری است. نمودار فرفره ای، شکلی شبیه به صلیب، با خط افقی پهن تر دارد و رنگ قرمز یا سبز آن، بیانگر منفی یا مثبت بودن نمودار است.
4- الگوی کندل استیک هارامی
این کندل که از دو نمودار با رنگ های متضاد تشکیل میشود، در زبان ژاپنی به معنای باردار است. به همین سبب شمع اول را کندل مادر و شمع دوم را کندل بچه می نامند. از آنجا که مادر آنچه را که باردار باشد به دنیا خواهد آورد، در این الگو نیز شمع دوم (مادر) نشانگر روند پیش رو می باشد.
هارامی اگر چه یک الگوی برگشتی ۱۰۰ درصد نیست و بیشتر به معنای پایان روند حاکم است، اما نتیجه نهایی آن مشخص نبوده و بستگی به بازار سهام دارد. وجود نمودار هارامی در بازار، بیانگر آشفتگی است. در نمودار هارامی، عموما بدنه شمع دوم از بدنه شمع اول کوچک تر می باشد و به نوعی در دل شمع اول قرار می گیرد. در هارامی صعودی، شمع ها دارای رنگ متضاد اند، به نحوی که یکی تیره و دیگری روشن است.
5- الگوی کندل استیک هیکن آشی
این کندل در لغت به معنای کندل میانگین است و عموما برای پیش بینی روند، مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین یک استراتژی میان مدت محسوب می شود. از آنجا که هیکن آشی قیمت میانگین را نشان می دهد، این قیمت عموما با قیمت مبادله در بازار متفاوت است.
در این نمودار، کندل های سبز و بدون سایه پایین، نشان از روند صعودی دارند و در مقابل، کندل های قرمز بدون سایه بالایی، روند نزولی را نشان می دهند.
6- الگوی کندل استیک پوشا مثبت و منفی
الگوی پوشا یکی از الگوهای بازگشتی است که دو حالت مثبت و منفی دارد. الگوی پوشا مثبت در پایان روند نزولی واقع می شود و نشان دهنده تغییر روند به سمت صعودی است. در مقابل، الگوی پوشا منفی در انتهای روند صعودی قرار می گیرد و نشان از تغییر روند به سمت روند نزولی دارد. الگوهای پوشا معمولا به عنوان مکمل در کنار سایر الگوها برای تحلیل مورد استفاده قرار می گیرند.
7- الگوی کندل استیک الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال مرد دارآویز
نام گذاری الگوی مرد دارآویز به دلیل شکل ظاهری آن که شبیه به فردی به دار آویخته شده است، انجام شده و یک بدنه مربعی کوچک و سایه بلند پایینی دارد. این الگو نشان دهنده اخطار اتمام روند در روندهای صعودی است. رنگ تیره یا قرمز این الگو، نشان از پایین بودن قیمت پایانی نسبت به قیمت ابتدایی دارد.
8- الگوی کندل استیک چکش
الگوی چکش یکی از الگوهای تک شمعی است که در طی یک روند نزولی ایجاد می شود و یک محدوده حمایتی برای برگشت روند و پایان روند نزولی به وجود می آورد. ساختار این الگو نیز مانند الگوی مرد دارآویز، یک بدنه کوچک در بالا دارد.
9- الگوی کندل استیک ستاره ثاقب
ستاره ثاقب یکی از الگوهای نزولی و از دسته الگوهای دوجی می باشد؛ در حالی که سایه بالایی بسیار بلندی در مقایسه با بدنه دارد. این الگو عموما برگشت را نشان می دهد و حاکی از آغاز ریزش قیمت است.
استراتژی کندل استیک
برای به کارگیری استراتژی کندل استیک در معاملات بورسی، باید بدانید که هر کدام از الگوهای ذکر شده را چگونه در معاملات مورد استفاده قرار دهید. در اینجا به نحوه معامله با هر یک از الگوهای ذکر شده اشاره خواهیم کرد.