انواع بازار های مالی و سرمایه

مطالب مرتبط : بهترین کارگزاری آنلاین بورس

انواع بازارهای مالی در ایران

شاید قبل از بهبود تکنولوژی و فضای مجازی، تعریف بازار محدود به وجود یک مکان فیزیکی بود. مکانی که در آن خریدار و فروشنده به مبادله می پرداختند. ولی امروزه تعریف بازار بسیار فراتر رفته و به مکانیزمی اطلاق می شود که در آن خریدار و فروشنده بتونن به معامله یک سری دارایی بپردازند. در همین راستا قصد آشنایی بیشتر با انواع بازارهای مالی در ایران را داریم. پس ابتدا مفاهیمی چون سیستم مالی و بازار مالی را تعریف کرده و سپس انواع بازارهای مالی در ایران را بر اساس معیارهای متفاوت معرفی می کنیم.

بازارهای مالی جزوی از سیستم مالی است. سیستم مالی که شامل بازارها، نهادهای مختلف مالی و ابزارهاست، به جابه جایی اشکال مختلف دارایی های مالی، دارایی های واقعی و ریسک های مالی از یک مالک به مالک دیگر و یا از یک زمان به زمان دیگر کمک می کند.

دارایی ها بر دو نوع اند : دارایی های فیزیکی (هم چون املاک و محصولات کشاورزی) و دارایی های مالی (مانند اوراق بهادار و سپرده ها و …). اگر در بازاری دارایی های مالی معامله شود به آن بازار، بازار مالی گویند.

بازارهای مالی در ایران بر پایه معیارهای متفاوتی هم چون نوع دارایی مالی قابل معامله در بازار، سررسید تعهدات مالی و مرحله انتشار اوراق بهادار قابل طبقه بندی هستند.

انواع بازارهای مالی براساس نوع دارایی

اوراق بهادار اسناد مالی هستند که نشان دهنده حق دارنده سند بر قسمت معینی از جریانات نقدی ناشر است. بازارهای مالی در ایران بر اساس نوع دارایی بر سه نوع اند :

۱ – بازار سهام :

اگر در بازاری سهام شرکت ها که نشانگر مالکیت دارنده آن در شرکت است، داد و ستد شود آن بازار را بازار سهام گویند. بورس و فرابورس نمونه هایی از این بازار هستند.

۲ – بازار اوراق بدهی :

در این بازار ایزارهایی با درآمد ثابت هم چون اوراق قرضه داد و ستد می شود؛ که البته در حال حاضر اوراق قرضه به دلایل داشتن مشکلات شرعی در کشور ما وجود ندارد و اوراق مشارکت ورژن اسلامی آن است.

۳ – بازار قراردادهای مالی یا ابزارهای مشتقه :

قراردادهای مالی در اصل اسناد مالی هستند که نشان دهنده توافق برای انتقال یک دارایی مالی یا فیزیکی در آینده و به قیمت معین است. دلیل انتخاب واژه مشتقه برای این قراردادها، وابستگی ارزش آنها در هر لحظه به ارزش دارایی مورد معامله در آینده است. قراردادهای آتی، اختیار معامله و سواپ نمونه هایی از ابزارهای مشتقه هستند.

انواع بازارهای مالی در ایران بر اساس مرحله عرضه

اوراق بهادار بر اساس مرحله عرضه به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می شود :

بازار اولیه

شرکت ها برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ زیادی دارند که در اکثر مواقع با واگذاری سهام شرکت خود، این مبالغ را بدست می آورند. این واگذاری سهام شرکت ها توسط ناشر در بازار اولیه صورت می گیرد. در واقع اوراق عرضه شده در این بازار، برای اولین بار منتشر شده و معامله بین ناشر و سرمایه گذار است.

بازار ثانویه

قابلیت نقد شوندگی در بازار از ویژگی های جالب اوراق بهادار است، لذا پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه نیاز به بازاری دیگر داریم تا این اوراق بهادار در آن دوباره معامله شود. این بازار همان بازار ثانویه است که در آن، معامله بین دو سرمایه گذار صورت می گیرد.

بازار ثانویه نیز بر اساس نوع سهام معامله شده در آن و محل مبادلات به صورت زیر تقسیم می شن :

۱ – بازار اول (معامله سهام شرکت های بورسی در بازار بورس)

۲ – بازار دوم (معامله سهام شرکت های غیربورسی در بازار فرابورس)

۳ – بازار سوم (معامله سهام شرکت های بورسی در بازار فرابورس)

۴ – بازار چهارم (معاملات خصوصی بین سرمایه گذاران نهادی و عادی از طریق شبکه الکترونیک)

انواع بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی

در بازارهای امروزی پول جدا از مقدارش دارای ارزش زمانی است و طبیعتا هر سرمایه گذاری ۱۰۰ هزار تومان امروز را به ۱۰۰ هزارتومان یکسال آینده ترجیح خواهد داد. ولی در بعضی بازارها سهام با دید بلند مدت خریداری می شن. پس بر این اساس دو نوع بازار مالی در ایران خواهیم داشت :

۱ – بازار پول :

این بازار همانطور که از نامش پیداست، مکانی برای داد و ستد پول و دیگر دارایی های مالی جانشین نزدیک پول است که سررسیدی کمتر از یکسال دارند. از پذیره بانکی بعنوان قدیمی ترین و گواهی سپرده بعنوان جوانترین ابزار این بازار می توان نام برد.

۲ – بازار سرمایه :

در این بازار، ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یکسال و بدون سررسید معامله می شود. این بازار از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار بوده و بسیار گسترده تر از بازار پول است. گردآوری منابع پس انداز و تامین نیازهای سرمایه گذاری واحدهای تولیدی دراین بازار مالی صورت می گیرد. بازار بورس از لحاظ سررسید، نوعی بازار سرمایه است.

انواع بازارهای مالی بر اساس ساختار

مطالب مرتبط : بهترین کارگزاری آنلاین بورس

بازار مبتنی بر قیمت (بازار چانه زنی، بازار سهمیه ای) : این بازار شامل شبکه ای از معامله گران (Dealer)است که از طریق آمادگی برای خرید و فروش اوراق بهادار با قیمت های مشخص، بازار تشکیل می دهند.

بازار مبتنی بر سفارش (بازار حراج) : این بازارها شامل فرآیند حراج ( یا مزایده ) در یک مکان فیزیکی هستند. در این بازارها کارگزاران(Broker) ، امور مربوط به سرمایه گذاران را انجام می دهند و سعی می کنند بهترین قیمت را در معاملات کسب کنند.

انواع بازارهای مالی در ایران بر اساس نحوه پرداخت

بازار نقدی : بازاری که در آن اوراق بهادار بطور نقدی به خرید و فروش می پردازند. بازار بورس بارزترین نوع بازار نقدی است.

بازار مشتقه : بازاری است که پس از منعقد شدن قرارداد بین طرفین، یکی از آنها موظف خواهد شد اوراقی را با قیمت از پیش تعیین شده بخرد یا بفروشد. قراردادهای آتی در این بازارها معامله می شوند.

بورس جهانی چیست و چگونه وارد آن شویم؟

بازارهای مالی یکی از مهم­ترین ابزارها برای سرمایه­ گذاری در بین مردم یک جامعه است. همچنین این بازارها، میتوانند سهم مناسبی را در وضعیت اقتصادی یک کشور ایفا کنند و به نوعی بیانگر دید کلی از شرایط اقتصادی آن باشد.

بازار بورس به عنوان یکی از پرکاربردترین بازارهای مالی در هر کشور شناخته می­شود و محلی مناسب برای سهامداران حرفه­ ای و آشنا است تا بتوانند سرمایه ­گذاری مطلوبی را داشته باشند.

ویدئو پیشنهادی : آموزش بورس

بازار بورس جهانی چیست؟

بورس جهانی همان بورس بین المللی ، بازار تبادلات مالی جهانی است. اگر به صورت دقیق­تر بگوییم، تعریف بازار بورس جهانی مشابه با تعریفی است که برای بازار بورس ارائه کردیم با این تفاوت که در تعریف بازار جهانی بورس محدودیت جغرافیایی و مکانی را نخواهیم داشت.

بورس جهانی شامل اجزا مختلفی شامل تمامي بانک ­ها (تجاری و مرکزی و سرمايه گذاری)، مؤسسات مالى بزرگ، شرکت­ هاي چند مليتي و بین المللی، تاجران، شرکت ­هاي بيمه، شرکت­ های صادرات انواع بازار های مالی و سرمایه و واردات، صندوق­ های باز نشستگي، سفته ­بازها و اشخاص حقيقی که می­توانند در آن اقدام به مبادله و معامله کنند.

ویدیو پیشنهادی : آموزش رایگان پرایس اکشن

انواع بازار بورس جهانی

بازارهای مختلفی در بورس جهانی وجود داشته که هرکدام به صورت مجزا فعالیت کرده و دارای خدمات متفاوتی هستند. در اینجا قصد داریم این بازارها را مورد بررسی قرار دهیم.

بازار سهام:

یکی از آشناترین و معروف­ترین بازارهای بورس همان بازار سهام بوده که بسیاری از مردم در آن به عنوان سرمایه ­گذار اقدام به خرید فروش سهام شرک­ت های مختلف می­کنند و از این راه در سود و زیان شرکت­ ها سهیم هستند و به نوعی در آن سرمایه­ گذاری می­کنند.

بازار کالا:

یکی از بازارهای خاص در بورس ­های جهانی است و شامل بورس‌هایی است که قیمت تبادلات کالاها به صورت جهانی یا منطقه ­ای بر اساس عرضه و تقاضا ارزش­ گذاری می‌شود. بازار کالا خود به سه دسته اصلی تقسیم می­شود

1. 1. Hard: طلا، نقره، سیمان، فلزات و…
   2. Soft: قهوه، اقلام خوراکی و…
   3. Energy: نفت، گاز، برق، ذغال سنگ و…

   بازار اوراق بهادار:

   عمدتا این بازار برای دولت مناسب ­تر بوده چرا که با استفاده از انتشار اوراق مشارکت طرح ­های خود در آن هزینه مورد نیاز برای شروع یک پروژه را فراهم می­کند و در نهایت به دارندگان این اوراق مشارکت سودهای از پیش تعیین شده­ای اختصاص می­دهد.

   بازار تبادلات ارزی یا فارکس:

   شاید بعد از بورس ­های داخلی معروف­ترین و پرمخاطب­ترین بازار بورس جهانی، بازار فارکس یا تبادلات ارزی است. تفاوت این بازار با بازارهای دیگر به ­ویژه بازار بورس، نوع کالایی است که مورد مبادله قرار می­گیرد. در فارکس شما به اصطلاح با جفت ارزها مواجه می­شوید که ارزش­گذاری پول ملی کشورها بر اساس عرضه و تقاضا در مقابل سایر ارزها سنجیده می‌شود. مانند نرخ برابری یورو به دلار.

   ویدیو پیشنهادی : آموزش اندیکاتور ایچیموکو
   

   

   چگونه وارد بورس جهانی شویم؟

   بسیاری علاقه دارند تا وارد بازار بورس جهانی شوند و با سرمایه ­گذاری در بازارهای مختلف آن سودهای کلانی را به دست آورند. نکته مهمی که باید در همین ابتدا به آن اشاره کرد، عدم محدودیت جغرافیایی و مکانی برای ورود به این بازارهاست و شما می­توانید در هرجایی اقدام به ورود به این بازارها کنید.

   هرچند که ورود به بازارهای مختلف هیچ­گونه منع قانونی و محدودیتی ندارد و همه می­توانند در هرجایی که هستند اقدام به ثبت­نام و ورود به این بازارها کنند، اما برای کشورهای مانند ایران برخی محدودیت­ ها وجود دارد که باعث شده روند ثبت­ نام به این بازارها اندکی با سختی همراه باشد. در ادامه قصد داریم دو روش عمده برای ورود به بازارهای جهانی را به شما معرفی کنیم.

   ویدیو پیشنهادی : تحلیل تکنیکال
   

   ثبت ­نام مستقیم

   در این روش نحوه ثبت­ نام در بورس جهانی بسیار ساده است و شما با توجه به بورسی که قصد ثبت‌ نام در آن را دارید به سایت بورس جهانی همان کشور مراجعه می‌کنید و روند ثبت‌ نام را با واردکردن اطلاعات فردی آغاز کرده و پس از تایید اطلاعات می­توانید اقدام به معامله سهام کنید.

   ثبت­ نام غیرمستقیم

   این روش که برای اکثر ما ایرانیان به عنوان تنها روش سرمایه‌گذاری و ورود به بازار بورس جهانی شناخته می­شود. به‌جای مراجعه به سایت‌­های بورس جهانی و ثبت‌ نام در آن‌ها از نرم‌افزار و وب‌سایت‌ شرکت‌های واسطه یا بروکر استفاده می‌کنیم.

   مزایا سرمایه ­گذاری در خارج از کشور

   بد نیست در انتها مقاله به این موضوع بپردازیم و مزایا سرمایه گذاری در بورس­ های جهانی را مورد بررسی قرار دهیم.

   1. توسعه شرایط اقتصادی کشورها: همانطور که در ابتدا مقاله هم بیان کردیم، بازارهای مالی به­ ویژه بورس دید کلی و مطلوبی را در خصوص وضعیت اقتصادی یک کشور نشان می­دهد و شما می­توانید با انتخاب کشورهای پیشرفته اقتصادی و سرمایه گذاری در بازارهای مالی آن سودهای کلان و بالایی را به دست آورید.
   2. امنیت بالا سرمایه­ گذاری در کشورها: بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای اروپایی دارای قوانین و سیستم بسیار منظم و قانون­مندی هستند که ریسک سرمایه ­گذاری را به شدت کاهش می­دهد و باعث می­شود بسیاری از مردم متمایل به سرمایه­ گذاری در کشورهای دیگر شوند.
   3. امکان فعالیت شبانه روزی در بازارهای بورس جهانی: بورس­ های جهانی مانند فارکس برخلاف بورس ایران امکان انجام معامله در کل شبانه­ روز را خواهید داشت و محدودیت زمانی برای معامله وجود نخواهد داشت.

   مقاله پیشنهادی : تحلیل زمانی ایچیموکو
   

   نتیجه­ گیری

   بازارهای مالی بسیاری برای مردم در جهت سرمایه ­گذاری وجود دارد که می­توانند با ثبت­ نام در آنها نسبت به انجام معاملات اقدام کنند.

   علاوه بر بازارهای مالی هر کشور، بازارهایی در سطح جهان نیز وجود دارند که می­توان از آن­ها به عنوان یکی از محل­ های امن برای سرمایه­ گذاری هستند. این بازارها متناسب با کالاهایی که عرضه می­کنند انواع مختلفی دارند مانند، بازار سهام، اوراق مشارکت و فارکس.

   امروزه تمایل بالا در زمینه ورود به بازارهای جهانی بورس سبب شده افراد به دنبال راه­ هایی برای عضویت در این بازارها باشند تا بتوانند معاملات خود را انجام دهند.

   استفاده از روش ­های مستقیم (اقدام به ثبت­نام در سایت ­های اصلی) و غیرمستقیم (ثبت ­نام از طریق بروکر) برای ورود به این بازارها شناخته می­شود.

   پیش‌بینی سرمایه گذاری در بازارهای مالی سال ۹۸

   اگر از کارشناسان اقتصادی درباره پیش‌بینی بازارهای مالی در سال ۹۸ بپرسید اکثریت آن‌ها سال ۹۸ را سال سختی برای اقتصاد کشور می‌دانند.

   

   وحید شقاقی، استادیار دانشگاه علوم اقتصادی تهران در گزارشی از سایت جماران به تاریخ ۸ دی ماه بر این موضوع تأکید کرده است: در ماه‌های آینده و سال ۹۸، رکود اقتصادی، کاهش فروش بنگاه‌های تولیدی، افزایش موجودی انبار، تعدیل بنگاه‌ها و تعطیلی و نیمه فعال شدن آن‌ها، افزایش هزینه‌های تولید، کاهش درآمدهای مالیاتی و ارزی و . همه به تدریج اثرات خود را در اقتصاد نشان خواهد داد، لذا در این شرایط کار دولت بسیار مهم است تا تدابیر و سیاست‌های درست را برای مدیریت شرایط پیش رو اتخاذ کند.

   اما در این شرایط آیا باید دست روی دست گذاشت و منتظر بود تا دولت کاری برای بهبود شرایط انجام دهد؟

   مسلماً خیر. در این شرایط که با نگهداشت پول ارزش سرمایه شما هر روز کاسته می‌شود بهتر است سرمایه ‌گذاری را به عنوان راه چاره در نظر داشته باشید. اما اینکه کدام بازار مالی برای سرمایه گذاری در سال ۹۸ مناسب‌تر است خود سؤالیست که نیازمند بررسی موشکافانه است.

   هرچند فضای سرمایه گذاری خصوصاً در ایران کاملاً قابل پیش‌بینی نیست اما ما در این مقاله سعی داریم چشم‌انداز مختصری از بازارهای مالی در سال ۹۸ پیش روی شما بگذاریم.

   به طور کلی سرمایه گذاری به دو صورت انجام می‌شود: سرمایه گذاری پر ریسک یا سرمایه گذاری کم‌ریسک.

   سرمایه گذاری پر ریسک

   برای آنکه سرمایه شما علاوه بر حفظ ارزش، سودآور نیز باشد گزینه‌های ریسکی سرمایه گذاری را می توانید با درایت و تدبیر انتخاب کنید. در ادامه چند مورد از سرمایه گذاری های ریسکی را بررسی می‌کنیم.

   خرید ارز: به دلیل مشکلات در صادرات نفت امسال نرخ دلار در قانون بودجه سال 98 لحاظ نشده است و همین موضوع بیانگر نوسانات زیاد این بازار است.دیدگاه‌های متناقض زیادی درباره آینده قیمتی بازار ارز وجود دارد، اما گروهی از فعالان ارزی اعتقاد دارند، زمانی که مشخص نیست قیمت دلار به سوی سطوح بالاتر یا پایین تر حرکت خواهد کرد، خرید و فروش ارز ریسک زیادی به همراه دارد.

   خرید طلا: قیمت طلا متأثر از اتفاقات داخلی و بین المللی است. بنابراین اگر دولت سیاست‌های اقتصادی کارآمدی در پیش نگیرد و اثرات تحریم‌ها بر دلار همچنان ادامه داشته باشد، باید در انتظار افزایش قیمت طلا باشیم، هرچند متولیان حوزه طلا اعلام کرده‌اند پیش‌بینی قیمت دیگر امکان‌پذیر نیست و این مؤید ریسک بالای این روش سرمایه گذاری است.

   خرید مسکن: مسکن برای سرمایه گذاری با مبالغ بالا گزینه مناسبی است اما در نظر بگیرید که احتمال قرار گرفتن مسکن در رکودی دو ساله وجود دارد. حسام عقبایی نایب رئیس مشاوران املاک تهران در گزارشی از اقتصاد نیوز به تاریخ 17 دی ماه می‌گوید: احتمال افزایش قیمت در شش ماه اول 98 را نداریم، زیرا مسکن کشش افزایش قیمت را ندارد. سرمایه گذاری در شرایط رکودی کار عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد.

   بازار بورس: براساس گزارشی از روزنامه همشهری سال آینده سالی خواهد بود که وضعیت سودآوری سهام شرکت‌های بورس بهتر از امسال خواهد بود. در این گزارش آمده است به مردم عزیز توصیه می‌کنیم از بازار دلار و سکه جدا شوند؛ زیرا این بازارها دیگر مطلوبیتی برای سرمایه گذاری ندارند و در انتهای روند افزایشی قرار دارند و بازار سهام در ابتدای یک روند صعودی قوی است. اما فراموش نکنید اگر تخصص لازم برای سرمایه گذاری در بازار بورس را ندارید از آن پرهیز کنید.

   سرمایه گذاری کم‌ریسک

   اگر از جمله افرادی هستید که قدرت ریسک بالایی ندارید بانک‌ها، صندوق‌های سرمایه گذاری، اوراق مشارک و سایر اوراق با درآمد ثابت می‌توانند گزینه‌های خوبی برای سرمایه گذاری باشند. اما در نظر داشته باشید میزان سودی که از سرمایه‌گذاری به دست می‌آید با میزان ریسک رابطه مستقیم دارد. به هر حال، در سال 98 این بازارها کما فی سابق کم‌ریسک و با سود مشخص هستند و فقط احتمال می‌رود سود حاصل از سرمایه گذاری در اوراقی مانند اخزا به 28% تا 29% برسد.

   یک سرمایه گذاری انواع بازار های مالی و سرمایه بی دردسر

   در دنیا سرمایه گذاری همگام با رشد تکنولوژی به اشکال مختلفی درآمده است. وام‌دهی فرد‌‌به‌فرد (Peer To Peer Lending) یکی از این اشکال متنوع سرمایه گذاری در کشورهای توسعه‌یافته است که اساس شکل‌گیری سایت‌های بزرگی نظیر پراسپر (Prosper) و لِندینگ کلاب (Lending Club) است. در ایران نیز سایت «ایران رنتر» با استفاده از این روش و تطابق آن با ساختارهای شرعی و قانونی کشور توانسته است با ایجاد پلتفرمی برای فروش اقساطی زمینه‌ای مناسب برای سرمایه گذاری ایجاد کند.

   ساز و کار این پلتفرم به این صورت است که افراد درخواست خرید اقساطی خود را در سایت ایران رنتر ثبت می‌کنند، شما نیز به عنوان سرمایه‌گذار با تأمین وجه برای خرید وسایل مورد درخواست مشتریان اقدام به سرمایه گذاری می‌کنید. سود حاصل از فروش اقساطی، سود سرمایه گذاری شماست. در واقع، ایران رنتر واسطی میان سرمایه‌گذاران و خریداران اقساطی است.

   از آنجاییکه فروش اقساطی یکی از انواع عقود اسلامی است، سرمایه گذاری شما کاملاً شرعی بوده و به این دلیل که ماهانه سود و بخشی از اصل سرمایه شما همزمان پرداخت می‌شود بازدهی قابل‌توجهی دارد.

   از طرفی به دلیل اعتبارسنجی هوشمند افراد برای خرید اقساطی که براساس الگوریتم‌های پیش‌بینی و روش‌های رتبه‌بندی اعتبار (Credit Scoring) صورت می‌گیرد، همچنین ضمانت ایران رنتر درمورد پرداخت ماهانه اقساط به شما ریسک سرمایه گذاری‌تان کاملاً مدیریت می‌شود.

   در این شرایط عدم اطمینان در مورد بازارهای مالی در سال 98، پیشنهاد می‌شود گزینه‌ای را انتخاب کنید که علاوه بر ریسک پایین، بازدهی مناسبی داشته باشد.

   ظرفیت بازارهای تامین مالی نوین در توسعه صنعت نفت و گاز

   

   امروزه ظرفیت‌های مالی بسیاری در بازار سرمایه ایجاد شده و مانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته سهم این بازار در تامین مالی کل کشور به صورت روزانه و فزاینده در حال افزایش است. توسعه کمی و کیفی انواع روش ها و نهادهای مالی در بازار سرمایه و همچنین آمارهای منتشره توسط نهادهای ناظر گواه این مدعاست که پول‌های هوشمندی که به دنبال کسب سود از بخش تولید و سرمایه گذاری هستند.

   به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، صنایع پیشتاز و ارزآور کشور همچون صنعت نفت و گاز جهت حفظ ظرفیت موجود و خلق ظرفیت‌های جدید همواره نیازمند سرمایه‌گذاری و توسعه کمی و کیفی زیرساختهای فنی و تکنولوژی هستند. به طور مشخص چالش امروز صنعت در دو بخش عمده صنایع بالادستی و حفظ و افزایش ظرفیت تولید و صنایع پایین دستی خصوصا بخش‌های دانش بنیان و فناورانه بیشتر جلو می‌کند که قطعا بازار سرمایه و ابزارهای نوین مالی می‌توانند زمینه برداشتن گامی رو به جلو در این عرصه را فراهم کنند.

   در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در بخش میانی صنعت نفت و گاز انجام شده است که به علت مشکلات تامین خوراک که ریشه در صنایع بالادستی دارد و همچنین برخی چالشهای فنی و تکنولوژیکی در زمینه انواع کاتالیست ها، تکنولوژی های فرآوری و . متاسفانه با ظرفیت اسمی تولید فاصله قابل توجهی دارند. بازار سرمایه در چند بخش می‌تواند به کمک این موضوع آمده و بخشی از نقدینگی سرگردان موجود در کشور را که اکنون بیشتر در بازارهای ثانویه و بازارهای سفته بازانه در حال گردش است به این سمت سوق داده و مایه ایجاد رشد و پیشرفت شود.

   در حوزه صنایع پایین دستی و خصوصا شرکت‌های دانش بنیان و فناورانه استفاده از ظرفیت صندوق های سرمایه گذاری جسورانه(Venture Capital Fund) بسیار می تواند رهگشا باشد و به علت جذابیت این صنعت و بازده های اقتصادی خوبی که در این بخش می توان تولید کرد قطعا مورد اقبال سرمایه گذاران قرار خواهد گرفت. امری که متاسفانه به علت فاصله بین صنعت و فضای مالی نوین کشور آنچنان که باید و شاید مورد استفاده قرار نگرفته و با وجود طرح ها و شرکتهای متعدد پرپتانسیل در بخش صنعت نفت و گاز و پتروشیمی، موضوع فعالیت و اولویت سرمایه گذاری عمده صندوق های فعال در کشور به سمت موضوعات فناوری اطلاعات جهت گیری کرده است و این بخش به اندازه‌ای که پتانسیل دارد مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین صندوق های سرمایه گذاری خصوصی (Private Equity Fund) هم دیگر ابزاری است که برای شرکت‌هایی که دارای پیشرفت و بلوغ مناسب هستند و برای افزایش ظرفیت و طرح توسعه‌های متوسط نیاز به منابع دارند می توانند مورد استفاده قرار گیرند و این بخش نیز در کشور ما در ابتدای راه بوده و بسیار جای کار وجود دارد.

   
   در زمینه صنایع بالادستی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان بوده که به طور سنتی از اندازه صندوق‌های فوق خارج بوده و در اینجا استفاده از ظرفیت بازار بدهی و انتشار انواع اوراق بهادار اسلامی (صکوک)‌ می‌توان بهره برد که اقداماتی خصوصاً از سوی شرکت ملی نفت صورت پذیرفته ولی با توجه به ظرفیتهای بی نهایت این بخش خیلی بیش تر از اینها می توان از ظرفیت انواع بازار های مالی و سرمایه بازار بهره جست حتی با کاهش محدودیت های ظالمانه بین المللی به سمت انتشار اوراق ارزی بین المللی گام برداریم که ظرفیت و پتانسیل آن هم در بخش صنعت و هم در بخش مالی کاملا وجود دارد.

   عرضه و پذیرش شرکتها در بورس و فرابورس و همچنین محصولات تولیدی در بورس کالا و انرژی دیگر قابلیتی است که از طریق ابزارهای متعدد می تواند باعث جذب منابع به سمت صنعت شود که کارهای خوبی در این حوزه صورت پذیرفته و در مقایسه با ظرفیت‌های بی‌شمار این بخش نمی‌توان نمره قابل قبولی به آن داد.

   شرکت‌های سهامی عام پروژه محور هم ابزاری بسیار کارآمد است که با مشارکت هلدینگ‌های نفتی،‌ گازی و پتروشیمی کشور، خصوصا اگر با رویکرد و تکنیک های تامین مالی پروژه ای (Project Finance) ترکیب شود گامی بسیار بلند در حوزه تامین مالی صنعت نفت و گاز و پتروشیمی کشور خواهد بود و می توان خیل عظیمی از نقدینگی موجود در کشور را جذب کرده و صرف تولید و اشتغال و افزایش ظرفیت‌های تولیدی کشور کند و زمینه بهره‌برداری از نعمت‌های خدادادی کشور و خلق ارزش افزوده مضاعف برای سرمایه‌گذاران و کشور را فراهم کند. در این چارچوب حتی می توان مشارکت منابع فراملی و فرامنطقه ای را نیز داشته باشیم و با جذب منابع بین‌المللی تحقق اهداف سرمایه گذاری در صنعت را تسریع کرده و منافع آن نیز نصیب کشور شود.

   بازارهای مالی و انواع آن (Financial Markets)

   انواع بازارهای مالی ایران و جهان را می‌توان اینگونه تعریف کرد

   بازار مالی بازاری است که در آن اشخاص حقیقی و حقوقی، قادر به معامله اوراق بهادار، کالا و دیگر دارایی‌های قابل تعویض در سطح قیمتی هستند، که توسط اصول عرضه و تقاضای خالص تعیین می‌شود. بازارهای مالی، مسئول قراردادن دو همتای معاملاتی، یعنی خریدار و فروشنده، در یک مکان هستند تا بتوانند یکدیگر را به راحتی پیدا کرده و معامله بین آن‌ها را تسهیل کنند. در این مقاله شرحی مختصر و جامع از انواع بازارهای مالی به شما ارائه خواهیم کرد.

   بازارهای مالی را می‌توان به عنوان کانالی در نظر گرفت که در آن‌ها، وجوه قابل استقراض مستقیما از طرف تامین کننده‌ای که دارایی بیشتری دارد، به سوی تقاضا کننده‌ای که با کمبود وجه مواجه است، جریان می‌یابد.

   

   بازارهای مالی -Financial Markets

   بازارهای مالی در دنیا انواع مختلفی دارند و ویژگی‌های آن‌ها، به دارایی مالی مورد معامله و نیاز همتایان معاملاتی مختلف در بازار بستگی دارد. در این مقاله، چندین نوع بازار رایج‌تر را معرفی می‌کنیم که بسته به نوع ابزارهای مورد معامله و بلوغ آن‌ها، متفاوت هستند. رایج‌ترین انواع بازارهای مالی به شرح زیر است:

   بازار سرمایه (Capital Market)

   بازار سرمایه، به تامین سرمایه در بلند مدت، عموما بیش از ۱ سال، کمک می‌کند. این نوع بازار مالی، شامل دو بازار اولیه (Primary) و ثانویه (Secondary) است و می‌توان آن را به دو زیرگروه اصلی تقسیم کرد: بازار اوراق قرضه (Bond) و بازار سهام (Stock).

   بازار اوراق قرضه
   

   بازار سهام
   

   بازار سرمایه – Capital Market

   بازار اولیه (Primary Market)

   عموما «بازار دست اول» نیز نامیده می‌شود، بازاری است که در آن اوراق بهادار نظیر سهام و اوراق قرضه صادر شده و برای اولین بار بدون نیاز به یک واسط مانند صرافی، معامله می‌شوند. زمانی که یک شرکت خصوصی تصمیم می‌گیرد به یک شرکت سهامی عام تبدیل شود، سهام خود را طی فرایندی به نام عرضه اولیه عمومی (IPO: Initial Public Offering) صادر و به فروش می‌رساند. عرضه اولیه ها یا IPOها یک فرایند فوق نظارت‌شده هستند، که توسط بانک‌های سرمایه گذاری یا سندیکاهای مالی متشکل از کارگزاران اوراق بهاداری تسهیل می‌شوند، که با ایجاد یک محدوده قیمت اولیه، فروش مستقیم آن به سرمایه‌گذاران را نظارت می‌کنند.

   بازار ثانویه (Secondary Market)

   «افترمارکت» یا همان «بازار دست دوم» نیز نام دارد، جایی است که سرمایه‌گذاران، اوراق بهادار دست دوم شامل سهام، قرضه، آتی (فیوچرز – Futures) و اختیار معامله (آپشن – Options) را بجای خود شرکت‌های صادر کننده، از دیگر سرمایه‌گذارن خریداری می‌کنند. بازار ثانویه جایی است که انبوهی از معاملات در آن رخ می‌دهد و عامه مردم آن را «بازار بورس» می‌نامند. از جمله بازارهای ثانویه می‌توان بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE)، نزدک (Nasdaq) ، بورس اوراق بهادار تهران (TSE) و و تمامی صرافی های بزرگ را نام برد.

   البته برخی از سهام‌های دست دوم در لیست معاملاتی صرافی‌ها حضور ندارند و مستقیما پشت تلفن یا کامپیوتر بین کارگزاران معامله می‌شوند. به این نوع سهام، «فرابورس (Over The Counter)» یا «سهام لیست نشده» می‌گویند. در کل، سهام شرکت‌هایی که بدین روش معامله می‌شوند، عموما الزامات مورد نیاز برای قرارگیری در لیست معاملاتی صرافی‌ها را پاس نمی‌کنند. چنین سهام‌هایی یا از طریق صفحه اعلانات پیشخوان (Counter Bulletin Board) معامله می‌شوند، یا از طریق پینک شیت‌ها (pink sheets) – سرویس‌های معاملاتی سهام در فرابورس – و عموما نشانی از اعتبار پایین شرکت ارائه‌دهنده یا ارزش بسیار پایین سهام مورد نظر هستند.

   بازار پول (Money Market)

   

   بازار پول به واحدهای اقتصادی کمک می‌کند تا موقعیت (پوزیشن) نقدینگی یا همان لیکوئیدیتی (liquidity) خود را از طریق وام دهی و وام گیری کوتاه مدت، عموما زیر یک سال، مدیریت کنند. این بازار مالی، ارتباط بین افراد خرد و موسساتی که دارای وجوه مازاد موقتی هستند و شرکایی که دچار کمبود موقتی وجه شده‌اند را تسهیل می‌کند.

   افراد می‌توانند از طریق یک ابزار استاندارد به نام «وام عندالمطالبه یا Call Money»، برای مدت کوتاهی مقداری پول قرض بگیرند. این پول‌ها، وجوه مقروض به مدت یک روز، از ساعت ۱۲ ظهر امروز تا ۱۲ ظهر روز بعد هستند و پس از اینکه به صورت «وام عندالمطالبه» درآمدند، در هر زمانی قابلیت بازخرید دارند. در برخی موارد، وجوه عندالمطالبه را می‌تواند تا حداکثر یک هفته نیز وام گرفت.

   سوای بازار «وام عندالمطالبه»، بانک‌ها و دیگر موسسات مالی از بازاری به نام «بازار بین بانکی» برای وام گیری طولانی مدت وجوه از یک شب گرفته تا چند هفته و بیشتر تا حتی یک سال، استفاده می‌کنند. سرمایه گذاران خرد و گروه‌های کوچک‌تر معاملاتی، در بازار بین بانکی مشارکتی ندارند. با اینکه برخی از معاملات توسط بانک‌ها از طرف مشتریان‌شان صورت می‌گیرد، اما اکثر تراکنش‌ها تنها در صورتی که یک بانک شاهد نقدینگی مضاعف، یعنی وجوه مازاد باشد انجام می‌شود و ممکن است بانک دیگر، دچار کمبود نقدینگی باشد.

   چنین وام‌هایی با استفاده از نرخ بین بانکی، یعنی همان نرخ سود دریافتی از وام‌های کوتاه مدت بین بانک‌ها، ایجاد می‌شوند. واسط بین همتایان بانکی که کارگزار نام دارد، یک بید (پیشنهاد فروش) و یک پیشنهاد خرید را با تفاوتی به نام اسپرد (Spread) که در واقع همان درآمد کارگزار است، ارائه می‌دهد. نرخ سود بین بانکی در شهر لندن، به LIBOR و LIBID معروف است. این نرخ در شهر پاریس PIBOR، در فرانکفورت FIBOR، در آمستردام AIBOR و در مادرید MIBOR نام دارد.

   بازار تبادل ارز خارجی و طلا- فارکس (Foreign Exchange Market)

   بازار فارکس (بازار تبادل ارز خارجی) تسهیل کننده معاملات ارزی خارجی است. این بازار، با دارا بودن میانگین معاملات روزانه به ارزش بیش از ۵ هزار میلیارد دلار، بزرگ‌ترین و لیکوئیدترین بازار در جهان است. بازار تبادل ارز خارجی شامل تمامی ارزهای جهان است و هر شخص حقیقی، حقوقی یا کشوری می‌تواند در آن شرکت کند. در این بازار طلا و برخی فلزات ارزشمند دیگر هم مبادله می‌شوند. جهت مشاهده نمای بازار ارز و طلا (تبادل فارکس) می‌توانید از نمای لحظه ای بازار فارکس اکسلایت استفاده کنید.

   فارکس و ارزهای دیجیتال (رمزارزها یا Cryptocurrency)

   بازار ارزهای دیجیتال (یا اگر دقیق‌تر بگوییم، بازار رمزارزها) به نسبت باقی بازارهای مالی جدیدتر است و نسبت به بازاری مثل فارکس حجم معاملاتی کمتری دارد اما حجم معاملات و ارزش جاری بازار (Market Cap) آن به سرعت رو به افزایش است و به طور مستقل هم بازار قابل توجهی دارد. اما ارزهای دیجیتال در بازار فارکس به دو طریق استفاده می‌شوند:
   – به عنوان روشی برای پرداخت و تسویه حساب طرفین معامله
   – و هم به عنوان ابزار معاملاتی (Trading Istrument)؛ به صورت جفت‌شده با باقی ارزهای بازار فارکس مثل دلار و یورو. برای مثال این جفت بیت کوین و دلار در بازار فارکس است: BTC/USD

   جهت مشاهده نمای بازار ارزهای دیجیتال می‌توانید از نمای لحظه ای بازار ارزهای دیجیتال اکسلایت استفاده کنید.

   بازار بورس کالا (Commodity Market)

   بازار کالا، معاملات محصولات اولیه‌ صورت گرفته در حدود ۵۰ بازار عمده کالا را مدیریت می‌کند. در این بازارهای مالی ، تعداد تراکنش‌های مالی ، به طور فزاینده‌ای از خرید فیزیکی کالاهای مورد تحویل پیشی می‌گیرد. کالاها عموما به دو زیرگروه طبقه‌بندی می‌شوند:

   کالای سخت (Hard Commodity)

   کالای نرم (Soft Commodity)

   بازار ابزار مشتقه (Derivative Market)

   بازار مشتقه،از انواع بازارهای مالی است که معاملات ابزارهای مالی نظیر قراردادهای آتی (فیوچرز) و اختیار معامله (آپشن) را که برای کنترل ریسک مالی استفاده می‌شود، تسهیل می‌کند. ارزش این ابزارها، از ارزش دارایی مورد معامله که به شکل‌های مختلفی مانند سهام، اوراق قرضه، کالا، ارز یا وثیقه وجود دارد، گرفته می‌شود. بازار مشتقه را می‌توان به دو قسمت کاملا مجزا از نظر قانونی و ابزار معاملاتی تقسیم‌بندی کرد:

   معاملات مشتقه بورس (Exchange-traded derivatives)

   این نوع معاملات، قراردادهای استاندارد شده‌ای هستند که در یک صرافی فیوچرز سازمان‌دهی شده معامله می‌شوند. این معاملات، شامل قرارداد آتی (Futures)، اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) هستند. ترید با استفاده از چنین ابزارهای یکنواختی، نیازمند پرداخت وجه اولیه‌ای است که توسط یک اتاق پردازش (Clearing House) تعیین شده و هدف آن، حذف هر گونه ریسک عدم عمل به تعهدات همتایان معاملاتی است.

   معاملات مشتقه فرابورس (Over-the-counter derivatives)

   این نوع قراردادها بدون استفاده از واسطه‌هایی نظیر صرافی، به صورت خصوصی و مستقیم بین دو همتای معاملاتی صورت می‌گیرند. اوراق بهاداری همچون قراردادهای پیشرو (Forwards)، قراردادهای معاوضه یا همان سواپ‌ها (Swaps)، توافق‌نامه‌های نرخ پیشرو (Forward Rate Agreements)، مشتقات اعتباری (Credit Derivatives)، اختیار معامله های اگزاتیک (Exotic Options) و غیره عموما بدین صورت معامله می‌شوند. این نوع معاملات، قراردادهای دست‌سازی هستند که عمدتا قانون خاصی نداشته و انعطاف بیشتری را برای خریدار و فروشنده در جهت ارضای نیازهایشان فراهم می‌کنند.

   بازار بیمه (Insurance Market)

   بازار بیمه، از دیگر بازارهای مالی است که به تغییر مکان ریسک‌های مختلف کمک می‌کند. از بیمه عموما برای انتقال ریسک ضرر از یک شخص به شخص دیگر در ازای پرداخت مبلغی استفاده می‌شود. بازار بیمه جایی است که دو همتا، یعنی بیمه‌گر و بیمه‌گذار یا به عبارتی «صاحب سیاست»، درصدد بستن قراردادی هستند که در درجه اول برای کاهش ریسک ضررهای نامعلوم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

   در این متن ما به این سعی داشتیم که انواع بازارهای مالی را به طور خلاصه شرح داده و برای شما دیدی کلی نسبت آن ایجاد کنیم.

   در صورت داشتن هر نوع سوالی، از طریق چت سایت یا باقی راه‌های ارتباطی، با ما در ارتباط باشید. از دیدن و شنیدن نظرات ارزشمند شما خوشحال می‌شویم.