NAV چیست؟
در تحلیل ها و برآوردهای مالی، NAV نمی‌تواند نمایانگر دقیقی از ارزش خالص دارایی های شرکت باشد.
ارزش خالص دارایی یا NAV چیست؟
ارزش خالص دارایی (Net Asset Value) یا به اختصار NAV ارزش خالص یک واحد تجاری را نشان می‌دهد. این شاخص را می‌توان معیاری استاندارد شده برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری دانست که از آن به منظور انجام مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری از لحاظ عملکردی استفاده میشود.
NAV هر واحد صندوق سرمایه گذاری چیست؟
سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های صندوق سهیم می‌شوند، پس لازم است ارزش دارایی‌هایشان در صندوق را بدانند. با توجه به اینکه بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سهام شرکت‌ها اختصاص یافته که روزانه در حال نوسان هستند، دارایی‌های صندوق به صورت روزانه ارزش‌گذاری و ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق گزارش میشود.
فرمول محاسبه NAV هر واحد صندوق
بدهی صندوق – ارزش دارایی‌های صندوق / تعداد واحدهای سرمایه گذاری نزد سرمایه گذاران
قیمت صدور و ابطال چیست؟
در هر بازاری شما خریدار یا فروشنده هستید و در صندوق‌های سرمایه‌گذاری صدور به معنی خرید و ابطال به معنی فروش است. قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر مبنای ارزش خالص هر واحد (NAV) تعیین می‌شوند و هم‌جهت با آن تغییر کرده و در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار را مشخص می‌کنند.
· NAV صدور
NAV صدور به هزینه‌ای اطلاق میشود که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای صندوق پرداخت می‌کنند. کارمزد معامله نیز در این مبلغ محاسبه میشود و به همین دلیل، NAV صدور اندکی بیشتر از NAV هر واحد است. NAV صدور بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست خرید محاسبه میشود.
· NAV ابطال
NAV ابطال به مبلغی گفته میشود که دارنده واحد صندوق در ازای فروش کسب می‌کند. با توجه به کسر شدن کارمزد معامله، قیمت NAV ابطال از NAV هر واحد کمتر خواهد بود. NAV ابطال بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست فروش محاسبه میشود.
ارزش خالص دارایی
ارزش خالص دارایی(Net Asset Value) یا به طورخلاصه NAV، ارزش خالص یک واحد تجاری را نشان می‌دهد و به عنوان ارزش کل دارایی‌های آن واحد منهای ارزش کل بدهی‌های آن محاسبه میشود. NAV ابزار و پیمانه ای استاندارد شده به حساب می آید که می‌توان از آن برای انجام مقایسه عملکرد شرکت‌های سرمایه گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری (صدور و ابطال و یا ETF ) استفاده کرد. به‌عبارت‌دیگر ارزش خالص دارایی ها، شاخص و معیاری در بازارهای مالی است که برای ارزش‌یابی و بدست آوردن ارزش ذاتی دارایی‌های شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده میشود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری دو قسمت اساسی در بازار سرمایه ایران محسوب می‌شوند که عمده دارایی‌هایشان سهام و دارایی مالی است.
مثالی ساده برای درک NAV:
تصور کنید که یک کیف پول وجود دارد، در این کیف پول 100 برگه ی 200 تومانی و 500 برگه ی 400 تومانی وجود دارد. برای فروش این سهم ها باید یک درصد کارمزد و مالیات پرداخت شود. شما می خواهید نصف دارایی های موجود در این کیف پول را بخرید.
در اینجا چند سوال پیش می آید:
سوال اول: در این کیف پول چقدر دارایی وجود دارد؟ 220 هزار تومان (جمع قیمت سهم ها)
سوال دوم: در این کیف پول چقدر بدهی وجود دارد؟ 2200 تومان (کارمزد و مالیات)
سوال سوم: ارزش خالص دارایی های موجود در کیف پول چقدر است؟ 217800 تومان(قیمت سهام منهای کارمزد و مالیات)
سوال چهارم: سهم شما (۵۰%) از این دارایی‌ها چقدر میشود؟ 108900 تومان(خالص ارزش دارایی تقسیم بر دو)
عدد 108900 تومان که بدست آمد به معنای NAV هر واحد از کیف پول است. ( چون که این کیف پول فقط 2 واحد دارد، یکی برای صاحب کیف و دیگری برای شما)
ارزش خالص دارایی(NAV) چگونه محاسبه می شود؟
ارزش خالص دارایی، ارزش خالص یک صندوق یا شرکت و یا واحدتجاری را نشان می‌دهد و بر اساس کل دارایی‌های مجموعه و کل بدهی‌های آن محاسبه میشود. بدین ترتیب که ارزش کل دارایی‌ها منهای کل بدهی های آن مجموعه، برابر است با ارزش خالص دارایی ها یا NAV آن مجموعه.
NAV = بدهیها – ارزش کل دارایی‌ها
ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم(NAVPS) چگونه محاسبه می شود؟
جهت ارزش گذاری هر واحد صندوق یا سهام شرکت سرمایه‌گذاری، بایستی ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم (Net Asset Value Per Share) را محاسبه کنیم که برابر است با:
روش های دیگر محاسبه ارزش خالص دارایی(NAV):
توجه داشته باشید که روش‌های دیگر محاسبه ارزش خالص دارایی اغلب در شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورداستفاده قرار می‌گیرد.
روش اول:
NAV = ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری + سرمایه در گردش خالص + ارزش افزوده سرمایهگذاریها
ارزش افزوده سرمایهگذاریها عبارت است از ارزش روز سرمایه‌گذاری منهای بهای تمام‌شده سرمایهگذاریها.
سرمایه در گردش خالص نیز عبارت است از دارایی‌های جاری منهای بدهی‌های جاری
ارزش افزوده دارایی‌های غیر جاری از تفریق ارزش روز دارایی‌های غیر جاری و بهای تمام‌شده دارایی غیر جاری به دست می‌آید.
روش دوم:
NAV = ارزش روز بدهیها- (مجموع ارزش روز دارایی‌های جاری + ارزش روز سرمایهگذاریها + ارزش روز دارایی‌های جاری)
روش سوم:
روشی که معمولا در ایران در شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای محاسبه ی NAV استفاده می شود، از همین نوع سوم است.
NAV = ارزش افزوده سرمایهگذاریها + بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام
قبل تر نیز به این نکته اشاره کردیم که ارزش خالص دارایی (NAV)، در دو حوزه مجزا قابل بررسی است:
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری (صدور و ابطال و یا ETF و. )
- شرکت‌های سرمایه‌گذاری
صندوق های سرمایه گذاری و محاسبه ی NAV آن:
برای افرادی که خودشان وقت یا اطلاعات کافی برای سرمایه گذاری ندارند، صندوق های سرمایه گذاری یکی از بهترین راه ها برای این کار است.
آشنایی با ارزش خالص دارایی(NAV)در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسیار مهم است و می‌تواند یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد صندوق‌ها در نظر گرفته شود. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های صندوق موردنظر سهیم می‌شوند، بنابراین ضروری است با ارزش دارایی‌هایشان در صندوق آشنا باشند.
مخصوصاً اگر ارزش این دارایی‌ها با توجه به شرایط بازار (صعودی یا نزولی بودن بازار) همواره در حال تغییر باشد؛ بایستی خاطر نشان کرد که بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سهام شرکت‌ها تعلق گرفته که با نوسان روزانه سهام، افزایش یا کاهش می‌یابند. علاوه بر این، سود سهام تقسیم شده توسط شرکت‌ها در مجمع های سالیانه نیز به منابع صندوق اضافه شده و ارزش دارایی‌های آن و به طبع آن، ارزش واحدهای خریداری‌شده را افزایش می‌دهد.
ارزش خالص هر واحد صندوق در پایان هر روز کاری و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه شده و از طریق NAV چیست؟ سایت اختصاصی صندوق گزارش میشود. قبلا نیز به این نکته اشاره کردیم که اگر بدهی‌های صندوق که شامل بدهی به کارگزاری‌ها بابت خرید سهام و بدهی به ارکان صندوق میشود را از دارایی‌های صندوق کسر کنیم، ارزش خالص دارایی های صندوق به دست می‌آید. حال اگر حاصل بدست آمده را بر تعداد کل واحدهای صندوق (واحدهای سرمایه‌گذاری نزد سرمایه‌گذاران) تقسیم کنیم، ارزش خالص هر واحد یا NAV چیست؟ NAV هر واحد صندوق به دست می‌آید.
بنابراین NAV صندوق، ارزش سهام هر سهم صندوق را نشان می‌دهد که باعث میشود معاملات در صندوق سهام آسان‌تر شود و همچنین ملاکی بسیار مهم برای تصمیم‌گیری مناسب در انتخاب صندوق های سرمایه‌گذاری محسوب شود.
NAV صدور چیست؟
به مبلغی که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای جدید صندوق پرداخت می‌کنند، NAV صدور گفته میشود و مقداری بیشتر از ارزش خالص دارایی هر واحد(NAV هر واحد) است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذاران جدید دریافت میشود.
NAV ابطال چیست؟
اگر یک سرمایه‌گذار به پول نقد نیاز داشته باشد و قصد فروش واحدهایش را کند، قیمت واحدها به‌صورت NAV ابطال محاسبه میشود. قیمت هر واحد در زمان ابطال با در نظر گرفتن کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، محاسبه میشود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد؛ پس به این معناست که هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته میشود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌گردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.
پس نتیجه گیری می شود که قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر اساس NAV تعیین شده و مطابق با تغییرات آن نوسان می‌کند(update می شود). در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص میشود.
چند نکته در خصوص ارزش خالص دارایی صندوق های سرمایه گذاری که باید بدانید:
1) ارزش خالص دارایی های هر روز یک صندوق سرمایه‌گذاری در انتهای روز معاملاتی بعد از آن محاسبه می گردد.
NAV (2 صدور و ابطال یک واحد سرمایه‌گذاری بر اساس ارزش خالص دارایی های آن صندوق در روز کاری پس از اعلام درخواست محاسبه می شود.
NAV (3 صدور و ابطال یک واحد سرمایه‌گذاری از یک صندوق معین در یک روز مشخص باهم برابر نیستند.
شرکت های سرمایه گذاری و نحوه محاسبه ی ارزش خالص دارایی آن ها:
در اینجا این سوال پیش می آید که آیا ارزش سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری را نیز می‌توان با محاسبه NAV هر سهم به دست آورد؟
باید به این نکته توجه کرد که ساختار فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران از اهداف اصلی شرکت‌های سرمایه‌گذاری فاصله دارند و همچنین با توجه به نحوه محاسبه ارزش خالص دارایی در ایران، نمی‌توان مقدار روشنی برای هر سهم به دست آورد. در خصوص پیچیدگی های برآورد ارزش خالص دارایی های یک شرکت باید به نکات زیر اشاره کرد:
1) اکثر شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران سهام شرکت‌های غیربورسی را هم در پرتفوی خود دارند و بنابراین نمی‌توان ارزش روز سهام این شرکت ها را به‌صورت دقیق محاسبه کرد.
2)بعضی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران هلدینگ هستند؛ یعنی سهام کنترلی دو یا چند مجموعه دیگر را در اختیار دارند، بنابراین برآورد کردن ارزش دقیق این سهام نیز پیچیدگی های خاص خود را دارد.
3) تعدادی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران با توجه به ماهیت آنها که سرمایه، بسته یا ثابت هستند و سرمایه آنها به دلایل مختلف بلوکه شده است، الزامی به محاسبه کردن و ارائه خالص ارزش دارایی‌های روزانه خود ندارند(اما باید به این نکته توجه شود که صورت وضعیت ماهانه پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را ارائه می‌دهند.)
4) اکثر شرکت‌های سرمایه‌گذاری درآمدهای غیرعملیاتی نیز دارند که می توان به موارد زیر اشاره کرد: درآمد ارائه برخی خدمات پیمانکاری، نظارت بر بعضی از طرح‌ها، پذیرش برخی سمت‌ها در انتشار اوراق (مثل متعهد پذیره نویسی) که منجر به ایجاد سود میشود، ولی در NAV آنها محاسبه و لحاظ نمی شود.
5) قابل تذکر است که معمولا شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌جز دارایی‌های موجود در پرتفوی سرمایه‌گذاری‌های خود، دارایی‌های دیگری از جمله زمین و ساختمان و مجوزهای مختلف دارند که این مهم می‌تواند بعضاً تأثیر بیشتری از اصل سرمایهگذاریها در ارزش شرکت داشته باشد و این موارد در NAV دیده نشده و محاسبه نمی شود.
در تحلیل ها و برآوردهای مالی، NAV نمی‌تواند نمایانگر دقیقی از ارزش خالص دارایی های شرکت باشد.
راهکارهای محاسبه ارزش خالص دارایی با توجه به تنوع شرکت های سرمایه گذاری:
در آخر باید به این نکته اشاره کرد که مشکلات و عدم هماهنگی هایی از این دست، باعث به وجود آمدن مقداری اختلاف میانNAV هر سهم مندرج در گزارش صورت وضعیت پرتفوی سرمایه‌گذاری با قیمت سهام آنها می شود.
الف) بعضی اوقات برای رفع این مشکل بهتر است سرمایه‌گذاری‌های شرکت را ارزش‌گذاری کنیم و پس از آن این رقم را با بهای تمام‌شده درج‌شده در صورت‌های مالی شرکت مقایسه کنیم. درصورتی‌که ارزش بازار بیشتر از بهای تمام‌شده باشد، این مازاد ارزش نسبت به بهای تمام‌شده باید در محاسبه ارزش خالص دارایی ها در نظر گرفته شود، به دلیل اینکه در حقیقت این مازاد ارزش به هنگام ارائه اطلاعات در بخش دارایی‌ها در ترازنامه پنهان مانده است.
بنابراین فرمول محاسبه خالص ارزش دارایی های یك شركت به‌صورت زیر به دست می‌آید:
حقوق صاحبان سهام + مازاد ارزش سرمایه‌گذاری ها نسبت به بهای تمام‌شده = خالص ارزش دارایی ها
ب) کاملا واضح است که انجام محاسبه بالا در زمانی كه شركت سرمایه‌گذاری فعالیت‌هایی خارج از بورس داشته باشد، با مشکلاتی در خصوص محاسبه NAV روبرو میشود كه علت آن نیز به عدم وجود بازار منصفانه برای ارزش‌گذاری سرمایه‌گذاری ها باز می‌گردد. به‌منظور رفع این مشکل می‌توان ارزش روز پرتفوی خارج از بورس را معادل بهای تمام‌شده آنها در نظر گرفت.
ج) با توجه به وجود نسبت‌های مالی که علاوه بر بی مقیاس کردن اعداد و اندازه‌ها، باعث به وجود آمدن مقیاس می شود، برای ارزیابی منصفانه قیمت سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری، از نسبت قیمت به ارزش خالص دارایی ها یا همان(P/NAV) استفاده میشود.
این شاخص(P/ NAV) از دیدگاه علمی از اعتبار بالاتری در مقایسه با نسبت P/ E برخوردار است؛ زیرا سود (E) نماینده ارزش شرکت است و طبق فرمول گوردون، ما با استفاده از درآمدهای آتی یک دارایی، قیمت امروز آن دارایی را شناسایی می‌کنیم؛ در حالی‌که NAV مستقیماً ارزش واقعی دارایی را نشان می‌دهد. به معنای دیگر نسبت P/ NAV معادل «یک» واحد، نشان‌دهنده این است که قیمت جاری سهم منطبق با ارزش خالص دارایی های شرکت در حال معامله است.
د) در برآورد NAV حاضر، ریز سرمایه‌گذاری‌های بورسی و خارج از بورس شرکت‌های سرمایه‌گذاری از آخرین صورت وضعیت پرتفوی منتشر شده شرکت‌ها در سامانه ناشران بورسی استخراج گردیده است. همچنین برای استخراج حقوق صاحبان سهام از آخرین صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای منتشر شده‌ی شرکت‌ها استفاده میشود.
گاهی ممکن است تاریخ آخرین ترازنامه منتشر شده با آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی یکسان نباشد. در این حالت سودهای تقسیم‌شده مابین این دو تاریخ از سوی شرکت‌ها باعث کاسته شدن قیمت سهامشان گردیده، درحالی‌که به سرفصل سود انباشته در ترازنامه اضافه نگردیده است لذا در محاسبات ذیل سودهای تقسیمی محقق شده نیز به محاسبات اضافه می‌گردد.
نکته قابل توجه سرفصل ذخایر کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌هاست. با توجه به اینکه این ذخیره در ترازنامه کاهنده‌ی دارایی‌هاست لذا در محاسبات مربوط به NAV، به محاسبات افزوده می‌گردد.
پس از محاسبه ارزش خالص دارایی های تعدیل‌شده(با در نظر گرفتن سود نقدی و ذخایر کاهش ارزش)، بایستی رقم فوق، تقسیم‌بر تعداد سهام شرکت گردد تا NAV هر سهم محاسبه شود.
در خصوص شرکت‌هایی که در حال انجام افزایش سرمایه‌اند باید به این نکته توجه کرد که تعداد سهام آخرین سرمایه ثبت‌شده به علاوه تعداد سهامی که در حال انتشار است به‌عنوان ملاک تعداد سهام قرار گیرد.
با توجه به مطالب اشاره شده در بالا، خلاصه فرض های مبنای محاسبه ی NAV به صورت زیر است:
- دارایی و بدهی‌های منظور شده در محاسبه NAV مربوط به آخرین ترازنامه منتشره از سوی شرکت‌ها است.
- اطلاعات مربوط به پرتفوی شرکت، بر اساس آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی ارائه‌شده در سایت است.
- در محاسبه ارزش روز پرتفوی بورسی، قیمت پایانی روزانه اعمال می‌گردد.
- ارزش بازار پرتفوی غیر بورسی، معادل بهای تمام‌شده، منظور می‌گردد.
- سود نقدی حاصل از سرمایه‌گذاری در شرکت‌های زیرمجموعه که مجمع عمومی عادی آنها مابین فاصله میان تاریخ ترازنامه و تاریخ صورت وضعیت پرتفوی برگزار شده باشد، به‌عنوان سود نقدی محقق شده در محاسبات منظور می‌گردد و ذخیره کاهش ارزش سرمایهگذاریها به محاسبات اضافه میشود.
- سود حاصل از فروش سرمایهگذاریها که مابین تاریخ ترازنامه و تاریخ صورت وضعیت پرتفوی اتفاق افتاده باشد در محاسبات منظور می‌گردد.
ارزش خالص دارایی برای ETF ها
همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق‌های قابل معامله در بازار سرمایه هم دارای ارزش خالص دارایی هستند. تنها تفاوتی که صندوق های ETF دارند این است که از آنجایی که واحدهای این صندوق، مثل سهام در بورس معامله می‌شوند، قیمت بازار، متاثر از سازوکار عرضه و تقاضا است.
خالص ارزش دارایی‌ها یا ناو (NAV) چیست؟
ناو را در همه شرکت‌ها بعنوان معیاری برای ارزش گذاری می‌توان استفاده کرد؛ اما بیشترین کاربرد آن در ارزش گذاری شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ‌ها است. در شرکت‌های دیگر در کنار سایر روش‌های ارزش گذاری، ناو نیز می‌تواند به‌عنوان یه معیار کاربرد داشته باشد؛ ولی اصلی‌ترین معیار نخواهد بود. بطور مثال در یک شرکت تولیدی معیار اصلی ارزش گذاری، روش‌های مبتنی بر سودآوری است چرا که در این شرکت‌ها NAV چیست؟ قصد تولید و فروش وجود داشته و آنچه برای سرمایه گذار اهمیت دارد میزان سودآوری حاصل از عملیات است. هرچند خالص ارزش دارایی‌های این شرکت‌ها مهم است ولی از آنجا که در کوتاه مدت قصد فروش دارایی‌ها وجود ندارد برای سرمایه گذاران خرد معیار کم اهمیت‌تری است .
به عبارتی در شرکت‌های تولیدی یا سایر شرکت‌ها به استثنای هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه گذاری، استفاده از معیار NAV برای سرمایه گذاران عمده به نسبت سرمایه گذاران خرد که قصد خرید سهام مدیریتی و قدرت کنترل شرکت را دارند معیار مهم‌تری است.
نحوه محاسبه ناو (NAV)
منطق محاسبه ناو به این صورت است که در ابتدا ارزش روز کلیه دارایی‌های یک شرکت محاسبه میشود سپس ارزش روز کلیه بدهی‌های شرکت از آن کسر میشود؛ نتیجه خالص ارزش دارایی‌ها یا ناو است.
ترازنامه یک شرکت نیز از سه بخش دارایی‌ها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام تشکیل شده است. حقوق صاحبان سهام برابر با دارایی‌ها منهای بدهیها است. از آنجا که صورت‌های مالی بر اساس اصل بهای تمام شده تاریخی، تهیه و منتشر می‌شوند؛ در کشور ما که شرایط تورم بالایی را دارد بعد از چند سال عملا اقلام صورت‌های مالی با ارزش های روز فاصله معنی‌دار خواهند داشت. لذا محاسبه NAV، راهی برای به روز کردن قسمت حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها است.
دو روش برای محاسبه ناو وجود دارد: در روش اول ارزش روز کلیه دارایی ها محاسبه شده، ارزش روز بدهی ها نیز محاسبه می گردد حاصل تفاضل این دو عدد بیانگر خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت می‌باشد.
در روش دوم بجای محاسبه ارزش روز کلیه دارایی ها و بدهی ها، صرفا ارزش روز دارایی‌ها و بدهی‌هایی که با بهای تمام شده تاریخی (یا ارزش دفتری) خود فاصله معنادار دارند محاسبه شده، سپس مابه التفاوت ارزش روز این دارایی‌ها و بدهیها با ارزش دفتری آنها به حقوق صاحبان سهام شرکت طبق صورت‌های مالی اضافه می‌گردد. این روش کاربرد بیشتری دارد و ساده‌تر نیز می‌باشد.
در مقاله نحوه محاسبه ناو(NAV) شرکت‌های سرمایه گذاری استانی می‌توانید با شرکت های سرمایه گذاری استانی آشنا شوید.
بطور مثال فرض کنید ترازنامه شرکت آلفا به تاریخ 30 اسفندماه 1399 به شکل زیر است:
| ارقام : میلیون ریال | |||
| موجودی نزد بانک ها | 100 | حسابهای پرداختنی | 400 |
| حساب های دریافتنی | 500 | پیش دریافتها | 100 |
| زمین و ساختمان | 1500 | جمع بدهیها | 500 |
| ماشین آلات و تجهیزات | 3000 | حقوق صاحبان سهام | 4600 |
| جمع دارایی ها | 5100 | جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام | 5100 |
البته در مثال فوق برای سادگی درک منطق محاسبات، ترازنامه شرکت از نظر شکلی متفاوت با ترازنامه شرکت‌ها بر اساس استانداردهای حسابداری ارائه شده است ولی از نظر ماهیت و منطق محاسبات تفاوتی وجود ندارد.
برای محاسبه ناو شرکت آلفا، از روش دوم استفاده می کنیم. دلیل کاربرد بیشتر این روش این است که ارزش روز برخی از دارایی‌های شرکت‌ها با ارزش دفتری آنها تفاوتی نداشته و نیازی به محاسبه ارزش روز همه دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت نمی‌باشد.
از سرفصل دارایی‌های شرکت آلفا، ارزش روز زمین و ساختمان و ماشین آلات نیاز به محاسبه و ارزیابی مجدد دارد و ارزش روز سایر سرفصل‌ها برابر با ارزش دفتری آنها است .
فرض کنید بر اساس ارزیابی انجام شده ارزش روز دارایی‌های فوق به شرح زیر است:
| ارقام : میلیون ریال | |||
| شرح | ارزش دفتری | ارزش روز | مابتفاوت |
| زمین و ساختمان | 1500 | 5000 | 3500 |
| ماشین آلات و تجهیزات | 3000 | 6200 | 3200 |
| جمع | 4500 | 11200 | 6700 |
در گام آخر برای محاسبه ناو شرکت، نتیجه محاسبات فوق به ارزش حقوق صاحبان سهام طبق صورت‌های مالی اضافه میشود. در نتیجه حاصل جمع 6700 میلیون ریال و 4600 میلیون ریال (حقوق صاحبان سهام) برابر است با 11300 میلیون ریال که بیانگر خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت آلفا است .
محاسبه NAV شرکت‌های سرمایه گذاری
همانطور که ذکر شد بیشترین کاربرد ناو در ارزش گذاری شرکت های سرمایه گذاری است. در این شرکت‌ها معمولا تمرکز بر پرتفوی سهام شرکت‌ها بوده و از ارزش روز سایر دارایی‌ها صرف نظر میشود؛ مگر اینکه مشخص شود که این شرکت‌ها علاوه بر پرتفوی سهام، دارایی‌های با ارزش دیگری نیز دارند که باید در محاسبات آورده شود.
برای محاسبه ناو یک شرکت سرمایه گذاری یا یک شرکت هلدینگ، مابه التفاوت ارزش روز پرتفوی سهام و بهای تمام شده پرتفوی سهام، به حقوق صاحبان سهام شرکت افزوده می‌گردد. برای اینکه معیار ملموس تری از ناو شرکت‌ها در دسترس باشد، معمولا ناو شرکت به ازای هر سهم محاسبه میشود. برای این کار کافیست ناو کلی شرکت بر تعداد سهام شرکت تقسیم گردد.
از آنجا که شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ ها عموما صورت وضعیت پرتفوی سهام خود را بر روی سایت کدال منتشر می‌کنند، دستیابی به مازاد ارزش روز پرتفوی سهام، به بهای تمام شده آن ساده است.
نکته قابل توجه این است که، چنانچه در این شرکت‌ها، سهام غیر بورسی قابل توجهی وجود داشته باشد لازم است که این سهام نیز ارزش‌گذاری شده و در محاسبات ناو آورده شوند تا دقت محاسبات افزایش پیدا کند.
در بازار بورس برای مقایسه ارزندگی سهام شرکت‌های سرمایه گذاری از نسبتی بنام P/NAV استفاده میشود. این نسبت حاصل تقسیم قیمت سهام شرکت بر ناو شرکت (به ازای هر سهم) است. هرچه این نسبت پایین‌تر باشد بیانگر ارزندگی بیشتر و ریسک کمتر سهام آن شرکت خواهد بود و نسبت بالای 1 نیز عموما بیانگر جذابیت کمتر و ریسک بیشتر شرکت است.
برای سرمایه گذاری موفق دربورس مقاله راز های موفقیت در بورس را مطالعه کنید .
تفاوت NAV با ارزش جایگزینی
یکی از معیارهای مهم در مبحث سرمایه گذاری توجه به ارزش جایگزینی شرکت‌ها است. ارزش جایگزینی یک شرکت به این معنا است که ساخت و ایجاد یک شرکت با شرایط مشابه شرکت مورد بحث، چقدر منابع مالی نیاز دارد. ناو به این مفهوم اشاره دارد که ارزش روز دارایی‌ها پس از کسر ارزش روز بدهی‌های شرکت چه مبلغی خواهد بود. بنابراین NAV و ارزش جایگزینی از نظر مفهومی تا حدود زیادی نزدیک به هم می‌باشد؛ اگرچه در عمل تفاوت‌های جزیی برای آنها قابل ذکر است.
منظور از شاخص NAV در بورس چیست؟
شاخص NAV در بازار بورس، برای کس اطلاع در مورد خالص ارزش دارایی است. تحلیل گران با بررسی ارزش واقعی دارایی ها در بازار بورس، بهترین زمان را برای خرید و فروش سهام در این بازار انتخاب می کنند. از این رو توجه به این شاخص برای افرادی که در بازار بورس فعالیت دارند، مسئله ای مهم به شمار می رود.
منظور از شاخص NAV در بورس چیست؟
ارزش خالص دارایی یا NAV در بورس، یکی از اصطلاحات مهمی است که باید پیش از ورود به این بازار در مورد آن اطلاعات به دست آورید. تمامی افراد موفقی که در بازار بورس سود خوبی به دست می آورند، افرادی هستند که قادر به تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی بازار هستند. شاخص NAV نیز یکی از اصطلاحاتی است که باید در زمان انجام تحلیل های بازار، به آن توجه داشته باشید.
در صورتی که قیمت روز سهام کمتر از ارزش خالص دارایی NAV چیست؟ خود در بازار بورس باشد، بهترین زمان برای خرید سهام در این بازار خواهد بود. اما منظور از شاخص NAV چیست و چگونه می توان آن را در بازار بورس مورد شناسایی قرار داد؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارزش خالص دارایی بهتر است با ما همراه شوید.
منظور از شاخص NAV سهام چیست؟
به طور کلی تمام دارایی های شرکت هایی که وارد بازار بورس می شوند، به دو دسته سهام و دارایی های مالی تقسیم می شوند. برای آنکه بتوانید ارزش خالص دارایی های یک شرکت بورسی را مورد بررسی قرار دهید، لازم است بدانید قیمت NAV چیست. یا آنکه با تحلیل های بورسی اقدام به بررسی این شاخص نمایید.
افراد زیادی هستند که هر روز وارد بازار بورس می شوند، و در مورد اصطلاحاتی که در این بازار وجود دارد اطلاعاتی ندارند. از این رو بدون تردید بسیاری از آنها در مورد مفهوم شاخص NAV سوالاتی در ذهن خواهند داشت. ارزش خالص دارایی ها در اصل همان تغییر ارزش دارایی های است که در کنار سود تقسیمی شرکت ها، بر روی سبد دارایی های بورسی سرمایه گذاران تاثیر گذار است.
هر سهامدار برای آن که بتواند در دارایی های صندوق بورسی سهیم شود، باید اقدام به خرید واحد های صندوق نماید. اما ارزش این دارایی ها همیشه در حال تغییر است. برخی از دارایی های صندوق به شرکت ها تعلق داشته و از این رو هر روز با نوساناتی همراه هستند. از سوی دیگر سود سهام تقسیم شده نیز پس از محاسبه به دارایی های صندوق اضافه می شود.
همین مسئله منجر می شود تا ارزش دارایی های موجود در صندوق ها افزایش یابد. از این رو لازم است به طور روزانه توسط شاخص NAV دارایی های صندوق ارزش گذاری شود. در صورتی که میزان بدهی های صندوق از دارایی های صندوق کم شود ارزش خالص دارایی ها به دست می آید. در این صورت می توانیم میزان NAV صندوق را بررسی کنیم.
منظور از قیمت ابطال NAV چیست؟
تمامی افرادی که وارد بازارهای مالی می شوند، در اصل به دنبال آن هستند که سرمایه خود را افزایش دهند. از این رو مفهوم ارزش برای تمامی سرمایه گذاران و فعالان بازار بورس اهمیت ویژه ای دارد.در این بازار ممکن است با قیمت ابطال یا بازخرید واحد های سرمایه مواجه شوید. بازخرید واحد های سرمایه گذاری در اصل بر پایه خالص دارایی ها بوده و با شاخص NAV محاسبه می شود.
در اصل باید بگوییم زمانی که سرمایه گذاری اقدام به ابطال واحدهای صندوق دارای می کند، چنین مسئله ای رخ می دهد. در این حالت فرض بر این است، که تمامی دارایی هایی که در صندوق وجود دارند به فروش رفته اند، و هزینه های کارمزدی معاملات آنها نیز، پرداخته شده است. از این رو وجه نقد به سرمایه گذاران در این صندوق ها باز خواهد گشت.
علاوه بر آن این اطمینان برای سرمایه گذاران به وجود می آید، که بدون آنکه بخواهند اقدام به نقد شوندگی سهام موجود در سبد صندوق نمایند، اقدام به کسر هزینه متعارف معامله کنند. به این فرایند در اصل قیمت ابطال شاخص NAV می گویند.
مهمترین فاکتورها برای محاسبه NAV در هر سهم
پس از دریافت پاسخ برای سوال صندوق NAV چیست، لازم است در مورد فاکتورهای مهم برای محاسبه شاخص NAV نیز بررسی هایی انجام دهید. برای آن که بخواهید ارزش ذاتی شرکت های سرمایه گذاری را مورد بررسی قرار دهید،لازم است در مورد خالص ارزش دارایی های هر سهم اطلاعاتی به دست آورید.
برای این کار باید برخی از فاکتورهای مهم را شناسایی نموده و مورد بررسی قرار دهید. از جمله مهمترین فاکتورها برای محاسبه شاخص NAV هر سهم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- بررسی ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی
- بررسی ارزش افزوده پرتفوی بورسی
- توجه به ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاری ها
- بررسی سود تقسیمی و محاسبه شاخص NAV در هر سهم
- سود و زیان ناشی از فروش سرمایه گذاری ها
تمامی این فاکتورهای مهم می توانند به سهامداران کمک کنند تا در تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی بازار بورس، موفق شوند موقعیت های مناسب را برای خرید و فروش NAV چیست؟ سهام شناسایی کنند.
منظور از نسبت P/NAV در بازار بورس چیست؟
این نسبت از دو واژه تشکیل شده است که در اصل ارزش و قیمت بازار را بیان می کند. می توانیم در مورد این که نسبت P/NAV چیست بگوییم، خالص ارزش دارایی یا ارزش واقعی سهام در بازار بورس. از این مبحث معمولا در تحلیل بنیادی استفاده می شود. تا بتوان بهترین موقعیت را برای خرید و فروش سهام در بازار بورس انتخاب کرد.
هدف اصلی تحلیلگران بازار بورس از تحلیل بنیادی و شاخص NAV، کشف قیمت واقعی سهم در این بازار است. زمانی که بتوانید قیمت واقعی هر سهم را در بازار کشف کنید، می توانید از موقعیت ها برای انجام معامله بهتر استفاده کنید. نسبت P/NAV که معمولا به صورت درصدی بیان می شود، تفاوت ارزش ذاتی سهم با قیمت بازار را نشان می دهد.
در صورتی که بخواهید اطلاعات لازم را در خصوص شاخص NAV به دست آورید، می توانید به سامانه کدال مراجعه نمایید. تمامی اطلاعات شرکت هایی که در بورس فعالیت می کنند در این سامانه بیان شده است. از این رو بدون هیچ نگرانی قادر خواهید بود به اطلاعات لازم پیش از سرمایه گذاری دست یابید.
بیشتر افرادی که اقدام به انجام تحلیل بنیادی و تکنیکال پیش از ورود به بازار سرمایه می نمایند، می توانند از این بازار سود بهتر و بیشتری به دست آورند. به همین دلیل اگر در مورد بازار بورس اطلاعات زیادی در دست ندارید، بهتر است آموزش های لازم را در مورد این بازار پیش از ورود به دست آورید. این آموزش ها می تواند به شما کمک کند تا موقعیت مناسب را برای انجام تحلیل در بازار انتخاب کنید.
ارزش خالص دارایی (NAV) چیست؟
همه کسانی که وارد بازار سرمایه می‌شوند هدفی جز افزایش دارایی‌هایشان ندارند. به همین دلیل، مفهوم ارزش خالص دارایی برای سرمایه‌گذاران اهمیت بسزایی دارد. برای انجام یک سرمایه‌گذاری موفق در بازار سهام، همواره می‌بایست به تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی سهام پرداخت و درصورتی‌که قیمت روز سهام کمتر از ارزش ذاتی سهام بود، آنگاه می‌توان اقدام به خرید سهام نمود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری دو رکن اساسی در بازار سرمایه ایران محسوب می‌شوند که عمده دارایی‌هایشان سهام و دارایی مالی است. در این مقاله سعی داریم یکی از پرکاربردترین اصطلاحات را یعنی “ارزش خالص دارایی (NAV)” که به محاسبه ارزش ذاتی سهام می‌پردازد، در دو حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، به‌طور مجزا موردبررسی قرار دهیم.
در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:
ارزش خالص دارایی (NAV) چیست؟
NAV مخفف کلمه Net Asset Value و به معنای ارزش خالص دارایی است. درواقع NAV نشان‌دهنده کل خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت و یا صندوق سرمایه‌گذاری است. این شاخص معیاری استانداردشده قلمداد میشود که می‌توان از آن به‌منظور انجام مقایسه عملکرد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد. به‌عبارت‌دیگر ارزش دارایی‌های خالص، شاخصی در بورس اوراق بهادار است که برای ارزش‌یابی و برآورد ارزش ذاتی دارایی‌های شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، استفاده میشود.
ارزش خالص دارایی (NAV) چگونه محاسبه میشود؟
ارزش خالص دارایی، ارزش خالص یک صندوق یا شرکت را نشان می‌دهد و بر اساس کل دارایی‌های مجموعه و کل بدهی‌های آن محاسبه میشود. بدین ترتیب که ارزش کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن مجموعه، برابر است با ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV آن مجموعه.
NAV= بدهیها – ارزش کل دارایی‌ها
ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم (NAVPS) چگونه محاسبه میشود؟
جهت ارزش‌یابی هر واحد صندوق یا سهام شرکت سرمایه‌گذاری، باید خالص ارزش دارایی به ازای هر سهم (Net Asset Value Per Share) را محاسبه کنیم که برابر است با:
روش‌های دیگر محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)
روش‌های دیگر محاسبه NAV بیشتر در شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورداستفاده قرار می‌گیرد.
روش اول:
NAV = ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری + سرمایه در گردش خالص + ارزش افزوده سرمایهگذاریها
ارزش افزوده سرمایهگذاریها برابر با ارزش روز سرمایه‌گذاری منهای بهای تمام‌شده سرمایهگذاریها است.
سرمایه در گردش خالص نیز عبارت است از دارایی‌های جاری منهای بدهی‌های جاری، همچنین ارزش افزوده دارایی‌های غیر جاری از تفریق ارزش روز دارایی‌های غیر جاری و بهای تمام‌شده دارایی غیر جاری به دست می‌آید.
روش دوم:
NAV = ارزش روز بدهیها- (مجموع ارزش روز دارایی‌های جاری + ارزش روز سرمایهگذاریها + ارزش روز دارایی‌های جاری)
روش سوم:
روشی که در ایران در شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولاً در محاسبه NAV مرسوم است.
NAV = ارزش افزوده سرمایهگذاریها + بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام
همانطور که اشاره شد ” ارزش خالص دارایی NAV”، در دو حوزه مجزا قابل‌بررسی است:
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- شرکت‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری و محاسبه NAV آن
صندوق سرمایه‌گذاری که به‌طور کامل در مطالب قبلی بآشگاه بلاگ به آن پرداخته‌ایم، یکی از فرصت‌های مطلوب سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است، خصوصاً برای افرادی که خودشان وقت یا اطلاعات کافی برای انجام این کار را ندارند.
آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهمیت زیادی دارد و می‌تواند یکی از ملاک‌های ارزیابی عملکرد صندوق‌ها در نظر گرفته شود. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های صندوق سهیم می‌شوند، پس لازم است ارزش دارایی‌هایشان در صندوق را بدانند. مخصوصاً اگر ارزش این دارایی‌ها با توجه به شرایط بازار همواره در حال تغییر باشد؛ همانطور که می‌دانید بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سهام شرکت‌ها اختصاص یافته که با نوسان روزانه سهام، افزایش یا کاهش می‌یابند. علاوه بر این، سود سهام تقسیم شده توسط شرکت‌ها نیز به منابع صندوق اضافه شده و ارزش دارایی‌های آن و به طبع آن، ارزش واحدهای خریداری‌شده را افزایش می‌دهد.
- ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق گزارش میشود.
همانطور که اشاره شد اگر بدهی‌های صندوق که شامل بدهی به کارگزاری‌ها بابت خرید سهام و بدهی به ارکان صندوق میشود را از دارایی‌های صندوق کم کنیم، ارزش خالص کل دارایی‌های صندوق به دست می‌آید. حال اگر حاصل را بر تعداد کل واحدهای صندوق (واحدهای سرمایه‌گذاری نزد سرمایه‌گذاران) تقسیم کنیم، ارزش خالص هر واحد یا NAV هر واحد صندوق به دست می‌آید. بدین ترتیب NAV صندوق، ارزش سهام هر سهم صندوق را نشان می‌دهد که باعث میشود معاملات در صندوق سهام آسان‌تر شود و همچنین معیاری مهم در جهت تصمیم‌گیری مناسب در انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری محسوب شود.
NAV صدور چیست؟
به مبلغی که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای جدید صندوق پرداخت می‌کنند، NAV صدور گفته میشود و اندکی بیشتر از ارزش خالص هر واحد (NAV هر واحد) است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذاران جدید دریافت NAV چیست؟ میشود.
NAV ابطال چیست؟
چنانچه سرمایه‌گذاری به پول نقد نیاز داشته باشد و قصد فروش واحدهایش را کند، قیمت واحدها به‌صورت NAV ابطال محاسبه میشود. قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، تعیین میشود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد؛ یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته میشود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌گردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.
بنابراین قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر اساس NAV تعیین شده و همسو با تغییرات آن نوسان می‌کند. در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص میشود.
سه نکته در مورد NAV صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
- ارزش خالص دارایی‌های هر روز یک صندوق سرمایه‌گذاری در پایان روز معاملاتی بعد از آن محاسبه میشود.
- NAV صدور و ابطال یک واحد سرمایه‌گذاری بر اساس ارزش خالص دارایی‌های آن صندوق در روز کاری پس از اعلام درخواست است.
- NAV صدور و ابطال یک واحد سرمایه‌گذاری از یک صندوق معین در یک روز مشخص باهم برابر نیستند.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مشکلات محاسبه NAV آنها
حال سؤال این است که آیا ارزش سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری را نیز می‌توان با محاسبه NAV هر سهم به دست آورد؟
با توجه به ساختار فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران که به عبارتی از اهداف اصلی شرکت‌های سرمایه‌گذاری فاصله دارند و همچنین نحوه محاسبه NAV در ایران، نمی‌توان مقدار روشنی برای هر سهم به دست آورد.
۱) برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران با توجه به ماهیت آنها که سرمایه – بسته یا ثابت هستند و سرمایه آنها به دلایل مختلف بلوکه شده است، الزامی به محاسبه و ارائه خالص ارزش دارایی‌های روزانه ندارند (البته صورت‌وضعیت ماهانه پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را ارائه می‌دهند).
۲) اکثر شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران سهام شرکت‌های غیربورسی را هم نگهداری می‌کنند و بنابراین نمی‌توان ارزش روز سهام آنها را به‌صورت دقیق برآورد کرد.
۳) برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران هلدینگ هستند؛ یعنی سهام کنترلی دو یا چند مجموعه دیگر را دارند، بنابراین محاسبه ارزش دقیق این سهام نیز پیچیده است.
۴) معمولاً شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌جز دارایی‌های موجود در پرتفوی سرمایه‌گذاری‌های خود، دارایی‌های دیگری مثل زمین و ساختمان و مجوزهای متعدد دارند که این مهم می‌تواند بعضاً تأثیر بیشتری از اصل سرمایهگذاریها در ارزش شرکت داشته باشد و این موارد در NAV دیده نمی‌شود.
۵) عموم شرکت‌های سرمایه‌گذاری درآمدهای غیرعملیاتی نیز دارند، ازجمله درآمد ارائه برخی خدمات پیمانکاری، نظارت بر برخی طرح‌ها، پذیرش برخی سمت‌ها در انتشار اوراق (مثل متعهد پذیره نویسی) که منجر به ایجاد سود میشود، ولی در NAV آنها لحاظ نمی‌شود.
نکته: در برآوردهای مالی، NAV نمی‌تواند انعکاس دقیقی از خالص ارزش دارایی‌های شرکت ارائه دهد.
راهکارهای محاسبه NAV با توجه به تنوع شرکت‌های سرمایه‌گذاری
در نهایت باید گفت که مشکلات و نارسایی‌هایی از این دست، موجب اندکی جدایی میان NAV هر سهم مندرج در گزارش صورت‌وضعیت پرتفوی سرمایه‌گذاری با قیمت سهام آنها می‌گردد.
الف) گاهی برای رفع این مشکل می‌بایست سرمایه‌گذاری‌های شرکت را ارزش‌گذاری کنیم، سپس این رقم را با بهای تمام‌شده درج‌شده در صورت‌های مالی شرکت مقایسه کنیم. درصورتی‌که ارزش بازار بیشتر از بهای تمام‌شده باشد، این مازاد ارزش نسبت به بهای تمام‌شده باید در محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها در نظر گرفته شود، زیرا در حقیقت این مازاد ارزش به هنگام ارائه اطلاعات در بخش دارایی‌ها در ترازنامه پنهان مانده است.
بنابراين فرمول محاسبه خالص ارزش دارايي‌هاي يك شركت به‌صورت زير به دست مي‌آيد.
حقوق صاحبان سهام + مازاد ارزش سرمايه‌گذاري‌ها نسبت به بهاي تمام‌شده = خالص ارزش دارايي‌ها
ب) بديهي است انجام محاسبه فوق در زماني كه شركت سرمايه‌گذاري فعاليت‌هايي خارج از بورس داشته باشد، با مشکلاتی در خصوص محاسبه NAV مواجه میشود، كه علت آن نيز به فقدان بازار منصفانه براي ارزش‌گذاري سرمايه‌گذاري‌ها باز مي‌گردد. به‌منظور رفع این مشکل می‌توان ارزش روز پرتفوی خارج از بورس را معادل بهای تمام‌شده آنها منظور نمود.
ج) با توجه به وجود نسبت‌های مالی که علاوه بر بی مقیاس کردن اعداد و اندازه‌ها، منجر به امکان مقایسه میشود، برای ارزیابی منصفانه قیمت سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری، از نسبت قیمت به خالص ارزش دارایی‌ها (P/ NAV) استفاده میشود.
این شاخص از دیدگاه علمی از اعتبار بالاتری در مقایسه با نسبت P/ E برخوردار است؛ زیرا سود (E) نماینده ارزش شرکت است و طبق فرمول گوردن، ما با استفاده از درآمدهای آتی یک دارایی، قیمت امروز آن دارایی را شناسایی می‌کنیم؛ درحالی‌که NAV مستقیماً ارزش واقعی دارایی را نشان می‌دهد. به معنای دیگر نسبت P/ NAV معادل «یک» واحد، نشان‌دهنده این است که قیمت جاری سهم منطبق با خالص ارزش دارایی‌های شرکت در حال معامله است.
د) دربرآورد NAV حاضر، ریز سرمایه‌گذاری‌های بورسی و خارج از بورس شرکت‌های سرمایه‌گذاری از آخرین صورت وضعیت پرتفوی منتشرشده شرکت‌ها در سامانه ناشران بورسی استخراج گردیده است. همچنین برای استخراج حقوق صاحبان سهام از آخرین صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای منتشر شده‌ی شرکت‌ها استفاده میشود. گاهی ممکن است تاریخ آخرین ترازنامه منتشر شده با آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی یکسان نباشد. در این حالت سودهای تقسیم‌شده مابین این دو تاریخ از سوی شرکت‌ها باعث کاسته شدن قیمت سهامشان گردیده، درحالی‌که به سرفصل سود انباشته در ترازنامه اضافه نگردیده است، لذا در محاسبات ذیل سودهای تقسیمی محقق شده نیز به محاسبات اضافه می‌گردد.
نکته قابل‌توجه سرفصل ذخایر کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌هاست. با توجه به اینکه این ذخیره در ترازنامه کاهنده‌ی دارایی‌هاست، لذا در محاسبات مربوط به NAV، به محاسبات افزوده می‌گردد.
پس از محاسبه خالص ارزش دارایی‌های تعدیل‌شده (با در نظر گرفتن سود نقدی و ذخایر کاهش ارزش)، بایستی رقم فوق، تقسیم‌بر تعداد سهام شرکت گردد تا NAV هر سهم محاسبه شود.
در خصوص شرکت‌هایی که در حال انجام افزایش سرمایه‌اند باید به این نکته توجه نمود که تعداد سهام آخرین سرمایه ثبت‌شده بعلاوه تعداد سهامی که در حال انتشار است به‌عنوان ملاک تعداد سهام قرار گیرد.
با توجه به مطالب اشاره‌شده در بالا، خلاصه فرض‌های مبنای محاسبه NAV به‌صورت زیر است:
- دارایی و بدهی‌های منظور شده در محاسبه NAV مربوط به آخرین ترازنامه منتشره از سوی شرکت‌ها است.
- اطلاعات مربوط به پرتفوی شرکت، بر اساس آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی ارائه‌شده در سایت است.
- در محاسبه ارزش روز پرتفوی بورسی، قیمت پایانی روزانه اعمال می‌گردد.
- ارزش بازار پرتفوی غیر بورسی، معادل بهای تمام‌شده، منظور می‌گردد.
- سود نقدی حاصل از سرمایه‌گذاری در شرکت‌های زیرمجموعه که مجمع عمومی عادی آنها مابین فاصله میان تاریخ ترازنامه و تاریخ صورت‌وضعیت پرتفوی برگزار شده باشد، به‌عنوان سود نقدی محقق شده در محاسبات منظور می‌گردد و ذخیره کاهش ارزش سرمایهگذاریها به محاسبات اضافه میشود.
- سود حاصل از فروش سرمایهگذاریها که مابین تاریخ ترازنامه و تاریخ صورت وضعیت پرتفوی اتفاق افتاده باشد در محاسبات منظور می‌گردد.
سخن آخر
همانطور که بیان شد ارزش خالص دارایی (NAV) که نشان‌دهنده کل خالص ارزش دارایی‌ها است، در دو حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌طور مجزا به کار گرفته میشود و هریک با روش‌های متفاوتی قابل‌محاسبه است. بدین ترتیب که NAV در صندوق‌های سرمایه‌گذاری از اهمیت بالایی برخوردار بوده و ملاک مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، جهت انتخاب یک صندوق خوب قرار می‌گیرد. بدین ترتیب محاسبه آن، روزانه و بسیار دقیق انجام می‌پذیرد؛ اما در شرکت‌های سرمایه‌گذاری، به دلیل اینکه ساختار فعالیت متفاوتی دارند، در برآوردهای مالی، NAV نمی‌تواند انعکاس دقیقی از خالص ارزش دارایی‌های شرکت ارائه دهد که برای حل این مسئله، راهکارهایی ذکر گردید که با به‌کارگیری آنها می‌توان NAV را به‌طور نسبی به دست آورد.
